Παρά τον πλούτο της ιστορικής βιβλιογραφίας για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το θέμα της θρησκείας και των εκκλησιών στην κατεχόμενη Ευρώπη έχει υποτιμηθεί – μέχρι τώρα.
Αυτή η κρίσιμη ευρωπαϊκή ιστορία είναι μοναδική στο να παρέχει μια πλούσια και λεπτομερή ανάλυση των εκκλησιών και της θρησκείας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εξετάζοντας τις χριστιανικές θρησκείες της κατεχόμενης Ευρώπης: Καθολικισμός, Λουθηρανισμός, Καλβινισμός και Ορθοδοξία.
Οι συγγραφείς, Jan Bank & Lieve Gevers, ασχολούνται με βασικά θέματα όπως οι σχέσεις μεταξύ «θρησκευτικών ιδρυμάτων» και των δυνάμεων κατοχής: Η θρησκεία ως βασικός παράγοντας εθνικής ταυτότητας και αντίστασης. Θεολογικές απαντήσεις στις φασιστικές και εθνικοσοσιαλιστικές ιδεολογίες, ειδικά όσον αφορά τις διώξεις των Εβραίων. Χριστιανοί ως παρευρισκόμενοι ή προστάτες στο Ολοκαύτωμα και η θρησκευτική ζωή κατά τη διάρκεια του Πολέμου.
Το ''Εκκλησίες και Θρησκεία στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο'' έχει μεγάλη αξία για φοιτητές και μελετητές της ευρωπαϊκής ιστορίας, του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της θρησκείας και της θεολογίας. Μας βοήθησε να θυμηθούμε ότι...
ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ 1932, κομμουνιστές, ναζί και αστυνομία συγκρούστηκαν στους δρόμους της Altona, κοντά στο Αμβούργο της Γερμανίας. Δεκαοκτώ πέθαναν.
Ο Hans Asmussen , ένας τοπικός πάστορας, κήρυξε στην κηδεία στην οποία έκανε έκκληση για Ειρήνη και υποστήριξε ότι η εκδίκηση δεν ήταν η λύση.
Ο Χίτλερ, ωστόσο, χαρακτήρισε τους νεκρούς Ναζί, «Χριστιανούς μάρτυρες», και χρησιμοποίησε το περιστατικό για να υποκινήσει περισσότερες διαδηλώσεις.
Ο πάστορας Asmussen έγραψε απευθείας στον Χίτλερ και αργότερα κατήγγειλε τις ενέργειές του.
 |
| Hans Asmussen (κέντρο) |
Ο Hans Asmussen ήταν πάντα ειλικρινής στις πεποιθήσεις του. Μετά τη θητεία του στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε σπουδάσει θεολογία στα Πανεπιστήμια του Κιέλου και του Τύμπιγκεν.
Στο Κίελο συμμετείχε στην Ένωση των Αδελφών Λουθηρανών που αντιτάχθηκε στη φιλελεύθερη Θεολογία. Υπερασπιστής των παραδοσιακών δογμάτων, δεν άργησε να αναγνωρίσει τον κίνδυνο ευθυγράμμισης της Εκκλησίας με ένα πολιτικό κόμμα — αυτό ακριβώς που σκόπευε να κάνει ο Χίτλερ.
Ένας από τους καρπούς της ειλικρίνειας του Asmussen ήταν «η εξομολόγηση της Altona» στην οποία πήρε πρωταγωνιστικό ρόλο στη συγγραφή της. Κυκλοφόρησε ευρέως στη Γερμανία.
Με τίτλο, «Οι κίνδυνοι και οι διαταραχές της δημόσιας ζωής», ήταν μια δήλωση που δημοσιεύτηκε από τους πάστορες της Altona σαν χθες, 11 Ιανουαρίου 1933.
Αναγνωρίζοντας ότι δεν μπορούσαν να αγνοηθούν τα σοβαρά λάθη της δημόσιας ζωής, ισχυρίστηκε, ωστόσο ότι η Εκκλησία δεν πρέπει να σχηματίζει πολιτικές συμμαχίες.
Αντίθετα, πρέπει να διακηρύξει το Ευαγγέλιο και να ακονίσει τις Συνειδήσεις. Η υπαγωγή του ευαγγελικού κηρύγματος της Εκκλησίας στην Πολιτική εξουσία, ήταν μια κίνηση ολισθηρή για να μεταλαχθεί η πολιτική εξουσία σε μια θρησκεία εχθρική προς τον Χριστιανισμό.
Επιπλέον, «η ομολογία» υποστήριξε ότι η Εκκλησία ήταν για όλους τους ανθρώπους, όχι μόνο για «μια ευνοημένη τάξη».
Το άρθρο 1 «Της
Εκκλησίας» λέει: <<Πρέπει να κηρύσσει
ελεύθερα τον Λόγο.
Δεν υπόκειται σε
κανέναν… [...] Αν κάποιος σε στρατιωτικά,
κρατικά ή κομματικά φεστιβάλ θέλει την
Εκκλησία μόνο για να ενισχύσει την
επισημότητα των εορτών, καταχράται την
Εκκλησία. [...]
Όποιος περιμένει από
το Κήρυγμα του ποιμένα να δικαιολογήσει
ή να επιβεβαιώσει ένα συγκεκριμένο
Οικονομικό Σύστημα, τον Πόλεμο ή την
Ειρήνη, την «ένοπλη θητεία» ή την «άρνηση
στον πόλεμο» - εκείνος που απαιτεί από
τον πάστορα [... ότι] πρέπει να ευλογεί
απολύτως «το ηρωικό θάνατο» για την
πατρίδα [... ότι] Πρέπει να κηρύξει τον
Θάνατο, τον οδηγεί να αρνηθεί τον Κύριο
Χριστό και το έργο του, τη Λύτρωση>>.
Επειδή η ομολογία απέρριπτε τον έλεγχο των Ναζί επί της Πνευματικής Ζωής, ο Χίτλερ τη θεώρησε προκλητική: αμφισβήτησε τις αξιώσεις των Ναζί για πλήρη Εξουσία, δεσμεύοντας όλες τις γήινες αρχές υπό την εξουσία του Λόγου του Θεού.
Καθώς ο Χίτλερ εδραίωσε την εξουσία του, έφερε τη Γερμανική Λουθηρανική Εκκλησία υπό τη Ναζιστική κυριαρχία, δημιουργώντας τους λεγόμενους «Γερμανούς Χριστιανούς».
Παίζοντας με τον φόβο των ανθρώπων για τον κομμουνισμό και τον μπολσεβικισμό, κατάφερε να πείσει το Κοινοβούλιο να του επιτρέψει να κυβερνά με «Διατάγματα». Καθώς εδραίωσε την εξουσία του, ο Χίτλερ κατήργησε όλα τα πολιτικά δικαιώματα και τις δημοκρατικές διαδικασίες: η αστυνομία μπορούσε να κρατά άτομα στη φυλακή χωρίς δίκη, να ερευνά ιδιωτικές κατοικίες χωρίς ένταλμα, να αρπάζει περιουσίες, να λογοκρίνει δημοσιεύσεις, να «εγκαθιστά κοριούς» σε τηλέφωνα και να απαγορεύει συναντήσεις.
Σύντομα απαγόρευσε όλα τα πολιτικά κόμματα εκτός από το δικό του, «συνέτριψε» εργατικά συνδικάτα, εκκαθάρισε τα Πανεπιστήμια, αντικατέστησε το δικαστικό σύστημα με τα δικά του «Λαϊκά Δικαστήρια», ξεκίνησε μια συστηματική ‘τρομοκρατία’ των ‘Εβραίων’ και έλαβε την υποστήριξη Εκκλησιαστικών Ηγετών που συμμάχησαν ή συμπαθούσαν τους « Γερμανούς Χριστιανούς».
 |
| D.Bonhoeffer & Hans-Asmussen-in-Stecklenberg |
Η Θεολογική Διακήρυξη του Μπάρμεν γράφτηκε από μια ομάδα εκκλησιαστικών ηγετών στη Γερμανία για να βοηθήσει τους Χριστιανούς να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του ναζιστικού κόμματος και των λεγόμενων «Γερμανών Χριστιανών», αυτού του κινήματος που ‘δεν είδε’(!) καμία ηθική αντίθεση μεταξύ του Χριστιανισμού και των ιδανικών του «Εθνικοσοσιαλισμού » του Χίτλερ!
Ως συνέπεια, ο Χίτλερ ανάγκασε τον Asmussen σε πρόωρη συνταξιοδότηση το 1934.
Όμως ο πάστορας συνέχισε να διδάσκει και να γράφει με τρόπους που προκαλούσαν τον Χίτλερ. Ως αποτέλεσμα, ήταν ανάμεσα στους πάστορες των οποίων οι Ναζί φίμωσαν την ελευθερία του λόγου. Το 1941 φυλακίστηκε.
Μετά τον πόλεμο, ο Hans Asmussen ενώθηκε με τον Martin Niemoller και άλλους που ζήτησαν συγγνώμη για τη «συνενοχή της Εκκλησίας» με τον Χίτλερ.
Δραστηριοποιήθηκε επίσης στο διεθνές οικουμενικό κίνημα. Πέθανε στα τέλη του 1968.
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
Dan Graves. (n.d.). A few German pastors rejected Nazi control over spiritual life | It happened today | Christian history institute. Christian History Institute. Retrieved January 12, 2022, from https://christianhistoryinstitute.org/it-happened-today/1/11 .
Jan Bank , Lieve Gevers. (2016). Churches and Religion in the Second World War (1st ed.). Bloomsbury Publishing.
Reinhold Günther et al. (Ed.) 1983: The Altonaer confession. Text and Theology - Contemporary History and Witnesses. North Elbian Convent Volume 21, Neumünster; σελ. 6.
Arthur C. Cochrane,1962. The Church’s Confessions Under Hitler, Philadelphia: Westminster Press, 1962, σελ. 237–242.
Ahlers, R. (1984). ‘The Confession of Altona’. The Harvard Theological Review, 77(3/4), 377–394. http://www.jstor.org/stable/1509466, 12/1/2022.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
ΑπάντησηΔιαγραφή