Ευγένιος Ο' Νιλ : "Ο Παγοπώλης Έρχεται"(Eugene O'Neill, The Iceman Cometh )

 Από τα πολύ καλά θεατρικά έργα που μας άφησε ο 20ος αιώνας, αξίζει να το διαβάσει κανείς, εφόσον τού αρέσουν τα θεατρικά, βέβαια, "Ο Παγοπώλης Έρχεται" είναι ένα δράμα που εκτυλίσσεται σε ένα λαϊκό ξενοδοχείο στην Αμερική τού 1912.

Υπάρχουν πολιτικές αναφορές, κάπως ήπιες, στην σύγχρονη αντίληψη, αλλά καλά τοποθετημένες. 

Πάντως ο Ο’ Νιλ ήταν πολύ επιφυλακτικός για την αποδοχή τού έργου όταν το έκδωσε το 1940 διότι, βέβαια, η συντηρητική και μονοκόμματη Αμερική δεν αντέχει και πολλά-πολλά.

Οι ήρωες είν’ όλοι άνθρωποι ξεγραμμένοι που περνούν τις αδιάφορες μέρες τους στο μπαρ τού ξενοδοχείου, βυθισμένοι σε ένα τέλμα απραξίας.

Ώσπου μια μέρα καταφθάνει ο Χίκη, ένας παλιός φίλος, για να τους πει πως η ζωή γίνεται να είναι διαφορετική αρκεί να το θελήσεις και να προσπαθήσεις, πως υπάρχει διέξοδος. Και σιγά-σιγά κάποιοι αρχίζουν να πείθονται.

Μέσα, λοιπόν, σε πολιτικό κλίμα της παρακμής, είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς γιατί άραγε μια παραδοσιακή δημοκρατική πατριωτική προοπτική έχει τόσες δυσκολίες να συγκροτηθεί πολιτικά με τη δέουσα πολιτική σοβαρότητα και να πείσει τους πολίτες;

«Γιατί τα Αύριο δεν έρχονται μόνα τους – δημιουργούνται από εμάς τους ίδιους…» (Μάριος Πλωρίτης, Πρόλογος στο θεατρικό έργο “Ο Παγοπώλης Έρχεται”).

Πολλά από τα ‘’πατριωτικά δημοκρατικά’’ μορφώματα που εμφανίζονται στην πολιτική σκηνή, διεκδικώντας την είσοδό τους στη Βουλή δεν διαθέτουν πολιτικά όργανα εκλεγμένα δημοκρατικά στο πλαίσιο ενός ιδρυτικού συνεδρίου.

Το γεγονός εγείρει όχι μόνο ζητήματα εσωκομματικής δημοκρατίας, αλλά συγχρόνως και ζήτημα αποτελεσματικότητας επί του πολιτικού σχεδιασμού και της υλοποίησής του.

Διότι, προφανώς, οι οργανωτικές αδυναμίες και δυσλειτουργίες αντανακλούν συνήθως πολιτική ένδεια. 

Η ένδεια αυτή, καθώς και η ανικανότητα να πείσουν για την αξιοπιστία τους, δεν είναι ασφαλώς ανεξάρτητη, ούτε από τους κοινούς ιδεολογικούς τόπους και τις πολιτικές νοοτροπίες που επικρατούν σε κάθε εποχή, ούτε όμως από τις δογματικές αγκυλώσεις, ή τις αχαλίνωτες φιλοδοξίες των επίδοξων πολιτικών ηγεσιών που τροφοδοτούνται και τροφοδοτούν αυτούς τους κοινούς τόπους.

Ταυτόχρονα αυτά τα μορφώματα είναι αριθμητικά πολλά, χωρίς να είναι πάντα ευδιάκριτες οι επιμέρους διαφορές τους. Αυτές εφευρίσκονται ή διογκώνονται (εφόσον υπάρχουν) την στιγμή ακριβώς που έρχεται η ώρα να ενώσουν το παζλ του δημοκρατικού πατριωτικού χώρου.

Για τον λόγο αυτό, οι συγκεκριμένοι πολιτικοί χώροι εύκολα φολκλοροποιούνται και χαρακτηρίζονται από πολλούς ως μάλλον γραφικοί. Μοιάζουν δυστυχώς κάπως περιθωριακοί στην κοινή γνώμη. Ιδίως δεν φαίνεται να συγκινεί τις νεότερες ηλικίες και τις γυναίκες.

Ο Μ. Πλωρίτης στον πρόλογο του θεατρικού έργου “Ο Παγοπώλης έρχεται” να μας σχολιάζει την οπτική του δραματουργού Ο’ Νηλ με τα κάτωθι λόγια: «Όσο περνάν τα χρόνια βλέπω πως κάτι αστείο, ακόμα και φαρσικό, μπορεί να “σπάσει” ξαφνικά και να γίνει ζοφερό και τραγικό. Οι άνθρωποι κωμικοί, σχεδόν γελοίοι μέσα στις αυταπάτες τους, γίνονται “τραγικοί”, όταν ανοίγει η πόρτα και μπαίνει μέσα η πραγματικότητα. Τραγικοί, όχι μόνο επειδή τσακίζονται από αυτήν. Μα κι επειδή μη μπορώντας να την υποφέρουν, λιθοβολούν εκείνον που τους την αποκάλυψε. Οι αδύναμοι άνθρωποι δεν αντέχουν τους “σωτήρες”. Τους σταυρώνουν. Και ξαναγυρίζουν στην “κωμωδία” τους και στη γελοιότητά τους –πιο υποφερτές από το ασήκωτο βάρος της Αλήθειας».