Ή
‘’πόσο βαθιά άβολα αισθανόμαστε όλοι απέναντι στη συγχώρεση, το έλεος και τη Xάρη Toυ’’.
Η κόλαση πράγματι αρέσει στους ανθρώπους. Ή, τουλάχιστον, τους αρέσει η ιδέα της κόλασης.
Και πολλοί είναι εκείνοι που δεν έχουν πρόβλημα με την ιδέα ότι κάποιοι από τους συνανθρώπους τους θα βασανίζονται για πάντα στα ''πύρινα καζάνια'' της (…).
Παρόλο που εμείς οι Ορθόδοξοι, γενικά, θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε μία λιγότερο νομικιστική προσέγγιση στο ζήτημα της σωτηρίας και της καταδίκης, η τεράστια δημοτικότητα της ιδέας των «αιθέριων τελωνείων» τις τελευταίες δεκαετίες αποδεικνύει ότι είμαστε νοσηρά παθιασμένοι με την ερχόμενη κρίση και την οργή του Θεού, τόσο όσο και ο κάθε Προτεστάντης τηλε-ευαγγελιστής της σειράς.
Επομένως, ναι, ήξερα ότι η κόλαση, ή πιο συγκεκριμένα η ιδέα ότι κάποιοι άνθρωποι θα καταδικάζονταν για πάντα, διέθετε μία ιδιαίτερη βαρύτητα στο συλλογικό μας φαντασιακό. Παρόλα αυτά, εξεπλάγην από τις αντιδράσεις που προκάλεσε το πρόσφατο βιβλίο του David Bentley Hart, That All Shall Be Saved, New haven & London: Yale University Press, 2019, ακόμη και σε κύκλους όπου θεωρούσα ότι θα έβρισκε θετική υποδοχή.
Ένα μέρος των αντιρρήσεων, τουλάχιστον επιφανειακά, σχετίζονται με το γεγονός ότι ο Hart δεν είναι αρκετά απολογητικός όταν επιτίθεται στην ιδέα της αιώνιας καταδίκης, κι αυτό μου φαίνεται λίγο περίεργο, για να είμαι ειλικρινής. Όπως όμως καταδεικνύει με αρκετή ευγλωττία και επιδεξιότητα ο Hart, σελίδα προς σελίδα στο βιβλίο του, η πραγματική ύβρις βρίσκεται στο επιχείρημα ότι ο Θεός, τον οποίο τιμούμε ως Πανάγαθο και γεμάτο Αγάπη, θα μπορούσε να κατασκευάσει το σύμπαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπήρχε έστω και μία ψυχή από αυτές που δημιούργησε, η οποία θα έβρισκε στο τέλος αιώνιο μαρτύριο.
(...)Αυτό που φαίνεται να έχει προκαλέσει τέτοιο σοκ και προσβολή δεν είναι ότι ο Hart υποστηρίζει την καθολική σωτηρία, αλλά ότι το έκανε με έναν τολμηρό και μη απολογητικό τρόπο.
(...) Αν αναφέρομαι συνέχεια στον τίτλο του βιβλίου του Hart , ως «Ότι όλοι θα μπορούσαν να σωθούν», φανερώνω αντανακλαστικά την αβεβαιότητα που έχω καλλιεργήσει γύρω από την πεποίθησή μου ότι, όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, ο Θεός θα διεκδικήσει όλα όσα έχει δημιουργήσει. Ο David Bentley Hart κατάφερε να διατυπώσει το επιχείρημα για την καθολική σωτηρία και την αιώνια καταδίκη με τέτοιο λογικό και ξεκάθαρο τρόπο, ώστε να καταστήσει φανερό ότι μία τέτοια αβεβαιότητα δεν χρειάζεται. Και η αντίδραση απέναντι σε αυτό φανέρωσε ξεκάθαρα την τρομακτική απορρύθμιση της ηθικής πυξίδας της χριστιανοσύνης.
Διάβασα το υπό συζήτηση βιβλίο την ίδια εβδομάδα που η Amber Guyger, μια πρώην αστυνομικός στο Ντάλας, καταδικάστηκε για τη δολοφονία του Boatham Jean.
Κατά την καταδίκη της, ο αδελφός του Μπόταμ, Μπραντ Τζιν, δήλωσε στην Γκάιγκερ την συγχώρηση του και την αγκάλιασε δημόσια. Ήταν μία ιδιαίτερα προσωπική στιγμή, που δημιούργησε τεράστια δημόσια αντιπαράθεση. Μία πράξη προσωπικής συγχώρησης, καρπός της χριστιανικής πίστης του Brandt Jean , βυθίστηκε γρήγορα στο πολύπλοκο τοπίο του διαχρονικού αμερικανικού Rατσισμού και της αστυνομικής βίας, τόσο του παρόντος όσο και του παρελθόντος.
Άνθρωποι από όλο το πολιτικό φάσμα βρήκαν την στιγμή κατάλληλη για να διατυπώσουν την εκ προοιμίου διαμορφωμένη θέση τους. Μεταξύ αυτών των θέσεων ήταν αφενός η τελείως εσφαλμένη άποψη ότι αυτό που έκανε η Amber Guyger δεν ήταν και τόσο κακό, και αφετέρου η σωστή τοποθέτηση ότι υπάρχουν εύλογα ερωτήματα για το πώς, στο πλαίσιο της τρομακτικής φυλετικής ιστορίας της Αμερικής, η συγχώρεση της αδικίας από την πλευρά των μαύρων έχει μεταβληθεί σε όπλο που εξυπηρετεί την θεωρία της υπεροχής των λευκών.
Αλλά, όπως η συγχώρηση του Brandt Jean για τη δολοφόνο του αδελφού του δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για την παραγραφή του αδικήματος του συγκεκριμένου φόνου, έτσι και τα εύλογα ερωτήματα που τίθενται για το πολιτισμικά και ιστορικά συγκεκριμένο φαινόμενο του ρατσισμού στην Αμερική δεν θα πρέπει ποτέ (τουλάχιστον για τους χριστιανούς) να αποτελέσουν δικαιολογία για την απόρριψη της συγχώρεσης ως την καλύτερη και μοναδική αιώνια οδό.
Αυτό που ήταν φανερό στις δημόσιες αντιδράσεις απέναντι σε εκείνη τη στιγμή της χάριτος, στην ανθρώπινη πράξη της συγχώρεσης, ήταν το πόσο βαθιά άβολα αισθανόμαστε όλοι απέναντι στη συγχώρεση, το έλεος και τη Χάρη.
Οι αντιδράσεις αυτές έδειξαν πώς αντιλαμβανόμαστε (ανάλογα με το τι θέλουμε να είναι σε κάθε δεδομένη στιγμή) μία τέτοια Χάρη· είτε σαν μία γιγαντιαία γομολάστιχα που πέφτει από τον ουρανό και σβήνει κάθε συνέπεια των πράξεων μας, είτε ως το μονοπάτι των ανόητων, που προορίζεται να στηρίζει και να εδραιώνει για πάντα κάθε σκληρότητα, κάθε αδικία, κάθε βαρβαρότητα.
Η αλήθεια είναι όμως πολύ πιο πλατιά: η συγχώρεση και η Χάρη είναι τα εργαλεία με τα οποία ο Θεός θα επιδιορθώσει τον κατακερματισμένο κόσμο, τα μέσα με τα οποία ο Δημιουργός θα αποκαταστήσει επιτέλους τη δημιουργία Του. Και η ικανότητά μας να γίνουμε μέρος της αποκατάστασης αυτής συνιστά μία πράξη της θείας οικονομίας, μία ευλογία όχι ένα βάρος. Στο κάτω κάτω, δεν είναι κάτι που χρειάζεται τη δική μας αρωγή.
Ο Θεός θα μπορούσε να τα κάνει όλα αυτά μόνος του. Απλώς προτιμά, ό,τι κάνει, να το κάνει μαζί μας.
Η αντίδραση στη συγχώρεση του Brandt Jean έρχεται να φωτίσει την αντίδραση στο βιβλίο του David Bentley Hart, επειδή και οι δυο γεννήθηκαν από την ίδια παρόρμηση, το ίδιο λάθος στη σκέψη και τη θεολογία μας. Ή μάλλον, από το ίδιο ραγισμένο σημείο της ανθρώπινης φύσης μας.
Η αντίδραση αυτή μου θύμισε την παρακάτω ιστορία από την παιδική μου ηλικία: Έχω μία αδελφή που είναι μόλις δεκαπέντε μήνες νεώτερη από μένα. Είναι η τέλεια περίπτωση για αντιπαλότητα μεταξύ αδελφών· και, ως παιδιά, πράγματι μαλώναμε έντονα και συχνά. Όταν συνέβαινε κάτι τέτοιο, η μητέρα μας έστελνε στο γραφείο του πατέρα μας για να αποφασίσει την τιμωρία μας.
Αυτό που θυμάμαι περισσότερο απ’ όλα, είναι ότι την ώρα που καθόμασταν στον καφέ καναπέ απέναντι από το εβένινο γραφείο του πατέρα (γεμάτο δικογραφίες, νομικά λεξικά και δερματόδετους τόμους νομολογίας), δεν ανησυχούσα μήπως χάσουμε κάποια προνόμια ή μήπως μας βάλουν να κάνουμε τίποτα δουλειές στο σπίτι, αλλά χαιρόμουν βλέποντας ότι η αδελφή μου «την είχε βάψει».
Η ικανοποίηση που έβρισκα στο γεγονός ότι η αδελφή μου θα τιμωρούταν, έδιωχνε τον φόβο της δικής μου τιμωρίας. Βέβαια, ήταν μία προσωρινή ευχαρίστηση, που εξαφανίζονταν γρήγορα όταν ερχόμουν αντιμέτωπη με τα αποτελέσματα της δικής μου ποινής.
Δεν μπορώ να μην σκέφτομαι ότι η συλλογική μας αμηχανία με τη συγχώρεση και η προσκόλλησή μας στην αιώνια καταδίκη δεν διαφέρει πολύ από την ευχαρίστηση που ένιωθα στο γραφείο του πατέρα μου. Υπάρχει κάτι βαθιά ικανοποιητικό όταν προσδοκούμε την τιμωρία των εχθρών μας (έστω κι αν πρόκειται για τις ενοχλητικές μικρές αδελφές μας), ακόμη κι αν οι ίδιες πράξεις καθιστούν κι εμάς υπόλογους για τιμωρία.
Αλλά δεν θα λάτρευα ποτέ ως Άγιο έναν Θεό που μας προσφέρει μία τόσο διεστραμμένη ευχαρίστηση. Νοιώθω λοιπόν πολύ τυχερή που δεν είναι αυτός ο Θεός που κυβερνάει το σύμπαν. Ο Θεός μας έχει ένα πολύ μεγαλύτερο σχέδιο για τη δημιουργία Του και για μας, τα πλάσματά Του.
«Μην αποκαλείτε τον Θεό δίκαιο, διότι δεν σας έχει αντιμετωπίσει με δίκαιο τρόπο» έλεγε ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος. Που υποθέτω ότι, εάν κοιτάξουμε για λίγο πίσω από τον μανδύα της Αγιοσύνης Του, δεν είναι ούτε ευγενικός ούτε συγκαταβατικός τρόπος για να μας υπενθυμίσει το έλεος του Θεού. (...).
Η κόλαση είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και είναι καιρός πια να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε, γιατί στην ευχή συμβαίνει αυτό.
ΠΗΓΗ
1-Katherine Kelaidis. (2020, February 25). Η δυσκολία μας με τη συγχώρηση. Public Orthodoxy. https://publicorthodoxy.org/el/2019/10/17/%CE%B7-%CE%B4%CF%85%CF%83%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%85%CE%B3%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7/.
2-KRISTIN LAM. (2019, October 7). Judge Tammy Kemp: 'I could not refuse' ex-Dallas cop Amber Guyger a hug after sentencing. USA TODAY. https://eu.usatoday.com/story/news/nation/2019/10/07/amber-guyger-judge-tammy-kemp-hug-bible-ethical/3903677002/
3-Murder of Botham Jean. (2018, September 11). In Wikipedia, the free encyclopedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Murder_of_Botham_Jean#Perpetrator
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου