MEDIAPART : Candidats : analyse concrète d’une situation concrète(Koutouzis, M.).

MEDIAPART : Υποψήφιοι, συγκεκριμένη ανάλυση μιας συγκεκριμένης κατάστασης.

[Koutouzis, M. (2022, March 26). Candidats : Analyse concrete d’une situation concrete. Mediapart. Retrieved April 15, 2022, from https://blogs.mediapart.fr/michel-koutouzis/blog/260322/candidats-analyse-concrete-d-une-situation-concrete?utm_source=facebook&fbclid=IwAR0Ehmdsds1efhsc17oMmj4Qyx70egV_qf-CVzWuwoE9CTyurm-vMoIL-JE]

Δώδεκα υποψήφιοι, εκπροσωπούν τάσεις, είτε νέες, είτε σταθερά ριζωμένες στη γαλλική κοινωνία. Από αυτή την άποψη, τίποτα το εξαιρετικό. 

Από την άλλη, επιβεβαιώνεται η τάση των τελευταίων εκλογών: τα ιστορικά κόμματα των απαρχών της 5ης Δημοκρατίας δείχνουν να πνέουν τα λοίσθια. Mισό αιώνα πριν, αντιπροσώπευαν κοντά 85% των ψήφων, ενώ τώρα συγκεντρώνουν λιγότερο από 20%...

Koutouzis, M.

Συνοψίζοντας, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η πλειοψηφία των κομμάτων δεν έκρυβε την ιδεολογική της αποδυνάμωση, τις ολοένα και πιο περιορισμένες επιλογές για τους πολίτες, την εξαφάνιση των αντιθέσεων, την αποσύνδεση της θεσμικής πολιτικής εκπροσώπησης από τα ενδιαφέροντα των εκλογέων τους και την ανάδειξη, προκειμένου αυτή η υστέρηση να καλυφθεί, πλήθους κοινωνικών θεμάτων που διχάζουν τις απόψεις, για ζητήματα που μέχρι τότε δεν ήταν κεντρικά. 

Αυτή η πολυδιάσπαση, αυτή η ατομοκρατία που χαρακτηρίζει την πολιτική συμπεριφορά δεν κυριαρχεί μόνο στο χώρο της πολιτικής. 

Σ’ αυτόν σίγουρα επικυριαρχεί το πρότυπο του πολίτη-καταναλωτή (ιδεών, προϊόντων, παρέργων, επιθυμιών, σταδιοδρομίας, τρόπου ζωής, σχεδίων για το μέλλον) που θυσιάζει το συνολικό αφήγημα,  τη συλλογική δέσμευση, το συλλογικό όραμα.

Εκπρόσωποι και εκπροσωπούμενοι επικεντρώνουν στον μικρότερο παρονομαστή για να δικαιώσουν, αν όχι να εξηγήσουν, την αυξανόμενη δυσανεξία, παρά την πολύμορφη, αλλά παραπλανητική υπερπροσφορά ευτυχίας.

 Και γρήγορα εντοπίζεται ο υπεύθυνος:  Είναι όποιος δεν συμμετέχει σε αυτόν τον διατεταγμένο κυρίαρχο μύθο που λειτουργεί σαν σούπερ μάρκετ. Όποιος δεν έχει «καλάθι αγορών» και δεν καταναλώνει.

Αποχαιρετούμε την αλληλεγγύη και κάνουμε τρόπο ζωής τον αποκλεισμό του άλλου. 

Η αλληλεγγύη είναι το πρώτο θύμα. Ο φρενήρης ατομικισμός έχει ακυρώσει το τρίτο μέρος του τριπτύχου («Ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη») της (Γαλλικής) Δημοκρατίας, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται μια κεκτημένη σημειολογική ισορροπία.  

Αυτό σημαίνει όταν ο πρώην πρόεδρος Ολάντ κάνει λόγο για την «υπεύθυνη Αριστερά». Πρόκειται για μια Αριστερά που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τη Δεξιά, η οποία ενσωματώνει τη λογική του καταναλωτισμού, που γυρνά την πλάτη σε όλους όσους δεν θέλουν ή δεν μπορούν να συμμετάσχουν στο μεγάλο φαγοπότι. Κατά συνέπεια, είναι «ανεύθυνοι» όλοι όσοι έχουν τέτοιου είδους ανησυχίες.

Παρεμπιπτόντως, ο λόγος του Ερίκ Ζεμούρ,  έστω και κατά τρόπο χονδροειδή, φαίνεται πολύ κοντινός στο λόγο των πολιτικών οντοτήτων που εμφανίζονται ως «υπεύθυνες». Περιγράφει το ίδιο αποτέλεσμα, περιορίζοντας στο έπακρο τις κατηγορίες των προνομιούχων –ανδρών- που διεκδικούν να απολαμβάνουν ανενόχλητοι τα προνόμιά τους.

Ωστόσο, αυτό το περιοριστικό όραμα μιας Γαλλίας που διαχειρίζεται τα προνόμια δεν αρέσει στην πλειονότητα των Γάλλων. 

Η πολιτική προσφορά, με επίγνωση αυτής της πραγματικότητας, προσαρμόζεται όσο μπορεί, χωρίς να θέτει υπό αμφισβήτηση τον κατακερματισμό απόψεων από τον οποίο επωφελήθηκε τόσο καιρό. 

Επομένως, δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι η έλλειψη προγραμμάτων – ή η μετατροπή τους σε ατελείωτους καταλόγους που προσπαθούν να λύσουν προβλήματα ξεκινώντας από τις λεπτομέρειες – είναι αποτέλεσμα της μετριότητας των υποψηφίων και των κομμάτων τους. 

Ένα συνολικό όραμα, που περιγράφει λεπτομερώς και διατυπώνει τις προτάσεις, παραμένει προς το παρόν το μονοπώλιο εκείνων που δεν έχουν προσαρμοστεί στην ιδέα ότι ο τρόπος με τον οποίο η Γαλλία υπάρχει και λειτουργεί μέσα στην παγκοσμιοποίηση είναι μονόδρομος.

Σε αυτό το επίπεδο αντιμάχονται τρία αντίθετα οράματα:

• Ο Ζεμούρ (Zemmour), που συχνά επικρίνεται για λάθος διαχείριση των λεπτομερειών, προβάλλει το νοσταλγικό όραμα. Το πρόγραμμά του, που είναι συνολικό, μας επαναφέρει σε ένα φανταστικό ιδεώδες, μιας μυθικής χώρας, από την οποία έχει απαλείψει τις ρήξεις. Όπως με ευφράδεια λέει, η ιστορία είναι θέμα ακαδημαϊκών, ενώ οι ιδρυτικοί μύθοι είναι οι μόνοι που μετρούν για την ταυτότητα μιας χώρας. Όμως, η ιστορία και οι αγώνες των πολιτών μείωσαν τις ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών, κατάργησαν την τιμοκρατική ψήφο (στη βάση της περιουσίας), ποινικοποίησαν τον αντισημιτισμό και τον ρατσισμό, κατάργησαν τις περισσότερες αποικίες, εκσυγχρόνισαν τη γεωργία, εφεύρανε το διαδίκτυο … Οι ιστορικές αναφορές αυτού του υποψηφίου φαίνεται να ξεχνούν αυτά τα γεγονότα, αλλά το όραμα παραμένει.
• Απέναντι από αυτό το νοσταλγικό όραμα υπάρχουν δύο άλλα: Αυτό που επιζητεί ένα παρόν πιο ηθικό με προοπτική ενός μέλλοντος πιο ηθικού και ανθρώπινου του Μελανσόν (Mélenchon). Ο οποίος μάλιστα κατάφερε να διατυπώσει τα προβλήματα και τις προτεινόμενες λύσεις τους σε ένα πρόγραμμα. Σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία είναι ο μοναδικός.
• Ωστόσο, υπάρχει και το «μακρονικό» όραμα. Διαχειριζόμενος την καθημερινότητα (και συχνά επωφελούμενος από αυτό), ο Μακρόν μπορεί να κάνει χωρίς πρόγραμμα. Ελιτιστής,  τεχνοκράτης, πιστός στον αυταρχισμό απέναντι στην πραγματική δημοκρατία, τοποθετεί στο κέντρο της τους ευρωπαϊκούς θεσμούς με τον τρόπο που αυτοί λειτουργούν. Οι τύποι  πρέπει να είναι σεβαστοί, αλλά ο άστατος λαός, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι ο εγγυητής οποιασδήποτε διαδικασίας. Εναπόκειται στην τεχνοδομή να λάβει τι ς αποφάσεις, να μειώσει τις ευθύνες, να προωθήσει, παρά τις αντιστάσεις και τις αντίθετες απόψεις –ακόμη και με κυρώσεις – αυτό το ενωτικό έργο που καθιστά την Ευρώπη κεντρικό παράγοντα στην παγκοσμιοποίηση και τη Γαλλία την αιχμή του δόρατος.

Αυτά τα τρία αντικρουόμενα μεταξύ τους οράματα, κυριαρχούν στον προεκλογικό αγώνα. Οι άλλοι υποψήφιοι αποτυγχάνουν να διατυπώσουν ένα ολοκληρωμένο όραμα. Το ένα, οικολογικό, ξεφεύγει ανάμεσα σε μια εμμονή και μια θεώρηση του κόσμου η οποία το υποβαθμίζει.  

Οι προτάσεις της άκρας Αριστεράς, ακόμη και για καιρό αναλλοίωτες, είναι λιγότερο απολιθωμένες από αυτές της σκιάς μιας Δεξιάς που παίζει με τη βεβαιότητα ότι έχει ακόμα κάτι να πει. Τα υπόλοιπα δεν είναι παρά ο θεσμικός διάκοσμος μιας θεσμικής δημοκρατίας που ούτε να πενθήσει καταφέρνει για την πραγματική δημοκρατία…