Θα 'ρχεται όπως η άνοιξη [ Του Δημήτρη Γκιούλου]

 Κάποιες σκέψεις μετά τη θέαση του υπέροχου οπτικού δοκιμίου του Γιάννη Καρπούζη για τον ποιητή, με τίτλο: «Νίκος Καρούζος:Ο δρόμος για το Έαρⁱ».

**********

Αν θέλει να γράψει κανείς για τον Καρούζο. θα τον διευκολύνει πολύ να έχει στο μυαλό του πως ο ίδιος δεν έγραφε ποίηση, τη ζούσε. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι κατακλείδα ενός από τα πολλά αφιερώματα, άρθρα ή μελέτες που έχουν προσπαθήσει να προσεγγίσουν το φαινόμενο Καρούζος και όλοι να είμαστε χαρούμενοι.

Αλλά τι σημαίνει να ζεις την ποίηση; Τι σημαίνει να κουβαλάς το άχθος του πραγματικού ποιητή στους ώμους σου. να μη χρειάζεται να το φορέσεις ως μια από τις πολλές σου ιδιότητες, αλλά να είναι εκείνο που ορίζει κάθε Βήμα σου. κάθε κίνησή σου;

Σημαίνει να πεθαίνεις άπορος καρκινοπαθής στο «Σωτηρία», αρνούμενος να δεχθείς την «τιμητική» κρατική σύνταξη β' κατη­γορίας γιατί είναι σαν να δέχεσαι πως η ζωή σου θ' κατηγορίας είναι. Σημαίνει να ζεις σε ένα υπόγειο στη Σούτσου. χαρά και ντροπή για σένα, ταυτόχρονα. Κάθε βίωμα και τραύμα. Παραγκωνισμένος από την εγχώρια αστική διανόηση, αγαπημένος πολύ, σχεδόν μόνος, να γράφεις τη «Νεολιθική Νυχτωδία στην Κρονστάνδη» (ενν.1986), ετών 60.  

Ο Καρούζος γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1926 και ταξίδεψε ελάχιστα εκτός Ελλάδας, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να έχει ανησυχίες που διέτρεχαν τον χώρο και τον χρόνο, τις διαφορετικές προσεγγίσεις της ζωής, θρησκευτικά, φιλοσοφικά και πολιτικά.

 Δεν τον εμπόδισε, ίσα-ίσα θα λέγαμε, τον τοποθέτησε εξαρχής στη μεριά των αδυνάτων. Και στιγμή δεν έφυγε σε όλη του τη ζωή από κει.

Ήταν ένας κομμουνιστής χωρίς κόμμα, που εξορίστηκε δις για τις ιδέες του.  Ήταν ένας πιστός χωρίς θρησκεία, ένας μονήρης (όπως αυτοχαρακτηριζόταν) μποέμ, που κουβαλούσε στις πλάτες του το Βάρος της ανθρωπότητας.

 Μια αντίφαση ήταν ο Καρούζος. και από την απόσταση των 30 χρόνων από τον θάνατό του δεν μπορεί να προσεγγιστεί με καμιά αισθητική θεωρία, με κανένα θεωρητικό εργαλείο, παρά μονάχα με την καρδιά.

Η καρδιά, που του επέτρεψε να συνεχίσει να ζει μετά την πρώτη εξορία στην Ικαρία κι εκείνη στη Μακρόνησο -όταν πολλοί είπαν πως έχασε το μυαλό του-, η καρδιά που τον έστρεψε στην ποίηση, η καρδιά που. εν τέλει, είναι ο φάρος και το φίλτρο των ποιημάτων του. Η ανθρώπινη κατάσταση, ο φόβος του θανάτου και η ταυτόχρονη Βεβαιότητα πως ο τελευταίος θα έρθει πολύ σύντομα - «και συ φρικαλέο εικοσιτετράωρο που τρομερά εικονίζεις τη ζωή μας από ύπνο σε ύπνο».

Η αγάπη που «δεν έχει καιρό [...] να φανερωθεί ολόκληρη», κι ο ποιητής που θα συνεχίζει να ζει μέοα από τις λέξεις του. ακόμα κι όταν θα έχει φύγει, παρά τους περί του αντιθέτου φόβους του.

«Λανθασμένο πλάσμα», θα αποφανθεί για τον εαυτό του ο Καρούζος. Όχι περισσότερο ή λιγότερο από τους άλλους ανθρώπους και ποτέ πάνω από αυτούς. Λανθασμένο, με μια επιμονή, όμως, που θα τον οδηγεί να έρχεται και να μας συναντά κάθε φορά, όπως η άνοιξη. Με θυσία.

Έτσι γίνεται στη ζωή.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ(προσθ.του επιμελητή)

i Αριστερός και χριστιανός, ερημίτης και αλκοολικός, ο καταραμένος ποιητής Νίκος Καρούζος είναι η κεντρική φιγούρα ενός υβριδικού ντοκιμαντέρ το οποίο ακολουθεί μια διαδρομή απ’ το αθηναϊκό αστικό τοπίο μέχρι την εξορία στη Μακρόνησο και απ’ τη Στοκχόλμη μέχρι την Κρονστάνδη, παράλληλα με έναν ερευνητή που πραγματοποιεί ένα ταξίδι στον χρόνο με στόχο την αποκατάσταση της συλλογικής ανάμνησης του πιο υποτιμημένου ποιητή της Ελλάδας. 

Ο ποιητής Νίκος Καρούζος κυνηγήθηκε από την παρακρατική – φασιστική- οργάνωση Χ κι έζησε για χρόνια εξόριστος, αλλά μετουσίωσε απαράμιλλα τις εμπειρίες του στο χαρτί κι όλα αυτά σε συνδυασμό με μία τρομερή ευαισθησία, με απέραντη φιλομάθεια -γνώριζε φιλοσοφία, αρχαία φιλοσοφία, όλα τα κείμενα της ορθόδοξης γραμματείας, μιλάμε για ένα Πανοπτικόν από γνώσεις!- συνέθεσαν την τόσο ιδιόμορφη προσωπικότητά του.

    ΠΗΓΗ

Δημήτρης Γκιούλος.(2021).''Θα 'ρχεται όπως η άνοιξη''.Cinematek,016,σ.20.