(Ἰωα. ἰθ’, 25-27 καί κά’, 24-25)
Ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, τή Μετάσταση τοῦ ὁποίου γιορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, πρίν γίνει μαθητής του Χριστοῦ, ἦταν μαθητής του Ιωάννη του Προδρόμου. Μαζί μέ τόν ἀδελφό του Ἰάκωβο ὀνομάστηκαν βοανεργές, πού σημαίνει υιοί της βροντῆς. Προσήλθε νεότατος στον ὅμιλο τῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου καί πέθανε σε βαθύ γῆρας. Ὑπῆρξε ο μαθητής τον οποίον αγαπούσε ὁ Κύριος. Αὐτό τό τονίζει ἰδιαίτερα ὁ ἴδιος ὁ Ἰωάννης στό Εὐαγγέλιό του. Σέ μία δέ ἀπό τίς διηγήσεις του πού ἀναφέρονται στις εμφανίσεις τοῦ Κυρίου μετά τήν Ἀνάστασή Του, γράφει συγκεκριμένα, «ἐπιστραφεῖς δέ ὁ Πέτρος βλέπει τόν μαθητή ὄν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς ἀκολουθοῦντα, ὅς καί ἀνέπεσεν ἐν τῷ δείπνω ἐπί τό στῆθος αὐτοῦ καί εἶπε· Κύριε, τίς ἐστίν ὁ παραδιδούς σέ;».
Ὁ Ἰωάννης ἀποδείχτηκε ἄξιος αὐτῆς της αγάπης του Χριστού. Ἀξιώθηκε νά βρεθεῖ μαζί μέ τόν Πέτρο καί τόν ἀδελφό του Ἰάκωβο στό ὅρος Θαβώρ κατά τή Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου καί νά ἀπολαύσει τό ἐξαίσιο ἐκεῖνο θέαμα. Ἐκεῖ ἄκουσε καί τή φωνή τοῦ Θεοῦ Πατέρα νά λέει γιά τό Χριστό, Αὐτός εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός στον Οποῖον εὐαρεστοῦμαι. Αὐτόν νά ἀκοῦτε. Ὁ Ἰωάννης παρακολουθοῦσε ἐκ τοῦ σύνεγγυς τά δραματικά γεγονότα τῆς δίκης τοῦ Κυρίου καθότι ἦταν γνωστός στον Ἀρχιερέα. Αὐτός μάλιστα μεσολαβησε καί ἐπέτρεψαν καί στόν Πέτρο νά εἰσέλθει στό ἐσωτερικό της αὐλῆς. Στόν Ἰωάννη πού στεκόταν κάτω ἀπό το Σταυρό, ὅπως εἶναι γνωστό, ὅ Κύριος ἀνέθεσε ἀκόμη καί τή φροντίδα της Θεοτόκου.
Ὁ Ἰωάννης ἀγάπησε πολύ τό Θεό καί τούς ἀνθρώπους καί ὀνομάστηκε Εὐαγγελιστής τῆς ἀγάπης, γιατί πολλά ἔχει πεῖ καί γιά τήν ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη του αυτη ἐκδηλώθηκε ποικιλοτροπως. Διηγοῦνται ὅτι ἕνας νέος μαθητής τοῦ παρασύρθηκε κάποτε ἀπό κακές συναναστροφές καί κατέληξε νά γίνει ληστής. Ὅταν ὁ Ἰωάννης επεστρεψε στον τόπο εκεινο καί πληροφορήθηκε τήν ἀνταρσία τοῦ νέου, παρά τό γῆρας του καί τις συστάσεις τῶν γνωστῶν του νά μή ἐκτεθεῖ σέ κίνδυνο, ἐξῆλθε σέ ἀναζήτηση τοῦ μαθητῆ, ὡς ἄλλος τσοπάνος πού ἀναζητεί το χαμένο πρόβατό του. Καί πράγματι, μέ τή χάρη του Θεοῦ, ὁ ληστής συγκλονισμένος ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Ἀποστόλου ἦρθε σέ συναίσθηση καί μετάνοια, καί ἐπέστρεψε στον Ουράνιο Πατέρα, ὅπως ὁ ἄσωτος υἱός τῆς παραβολῆς τοῦ Κυρίου.Μέ τό παράδειγμά του αὐτό καί μέ ὅλα ὅσα ὑπέφερε στή ζωή του, διδάσκει ο Ἰωάννης τούς ἀνθρώπους νά ἀγωνίζονται τόν καλόν ἀγώνα για να εἰσέλθουν στή βασιλεία του Θεοῦ.
Ὁ Ἰωάννης ἀπό την Έφεσο ἐξορίστηκε στήν Πάτμο ὅπου καί, ὅπως εἶναι γνωστό, δέχτηκε την Αποκαλυψη. Τά τελευταία χρόνια της ζωῆς του, ἐπειδή δέ μποροῦσε νά μιλάει πολύ, ἐπαναλάμβανε τη φράση «τεκνία μου, ἀγαπᾶτε ἀλλήλους». Ὁ Ἰωάννης πέθανε σε μεγάλη ἡλικία, καί σύμφωνα μέ τήν παράδοση, ὁ τάφος τοῦ βρέθηκε κενός μετά τήν ταφή του. Έτσι τό σῶμα τοῦ μετατέθηκε πρίν ἀπό τήν ἀνάσταση πού θά εἶναι κοινή γιά ὅλους. Αὐτή τή μετάσταση τοῦ Ἰωάννη ἡ Ἐκκλησία τή γιορτάζει καί τήν τιμάει καθε χρόνο σάν σήμερα.
Η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού αποτελεί έναν σπουδαίο εορτολογικό σταθμό του εκκλησιαστικού έτους. Στις 14 Σεπτεμβρίου σύμπασα η Ορθοδοξία τιμά τον Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως το «καύχημά» Της και η «δόξα» Της. Πηγές της εκκλησιαστικής μας ιστορίας αναφέρουν ότι η εορτή της Παγκόσμιας Ύψωσης είχε καθιερωθεί από τα αρχαία χρόνια, ίσως μάλιστα να είχε καθιερωθεί και από αυτόν τον Μέγα Κωνσταντίνο, κατά προτροπή προφανώς της μητέρας του αγίας Ελένης, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Ξύλου στα Ιεροσόλυμα, γύρω στο 330 μ.Χ.
