Έχουν περάσει πολλοί μήνες καραντίνας και φαίνονται πλέον καθαρά οι συνέπειές της σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια προβλήματα που υπέβοσκαν, άλλοτε συνειδητά άλλοτε όχι, σε όλους τους τομείς της ζωής μας.
Στην Εκπαίδευση δόθηκε ένα γερό χτύπημα με το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων και το φαινόμενο της τηλεκπαίδευσης. Αναγκαία (ως ένα βαθμό), η τηλεκπαίδευση ματαίωσε τις προσπάθειες που έκαναν οι εκπαιδευτικοί προηγουμένως με προγράμματα φιλαναγνωσίας, αφού, ακόμη και στις περιόδους που τα σχολεία λειτουργούν εκ του σύνεγγυς, ο δανεισμός βιβλίων από τις σχολικές βιβλιοθήκες απαγορεύεται.
Οι λέξεις είναι «θεϊκά» εργαλεία, και οι καταγεγραμμένες λέξεις, είναι ένα κομμάτι της προσωπικότητας του κάθε ανθρώπου. Κάποτε, όχι και πολλά χρόνια πριν, οι άνθρωποι έγραφαν γράμματα ο ένας στον άλλον. Για να μεταφέρουν νέα, να δώσουν ευχές για μια γιορτή ή να ευχαριστήσουν για κάτι. Αξιοποιούσαν, και ταυτόχρονα τιμούσαν, μία από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις του ανθρώπου που είναι η γλώσσα, και κατά συνέπεια, η γραφή (δηλαδή, η αποτύπωση του Λόγου).
Έτσι, η γραφή, ανέκαθεν ήταν και μία προπόνηση της λογικής, της αισθητικής και της ηθικής. Και κάθε ένας από εμάς, αποτυπώνει τη μαγεία της γραφής – διότι περί αυτού πρόκειται – με το δικό του μοναδικό γραφικό χαρακτήρα. Κάτι, που σιγά-σιγά, αρχίζει να χάνεται με την καθιέρωση παλιότερα της γραφομηχανής, του πληκτρολογίου την σήμερον ημέραν, αλλά και κυρίως, του «συμπαθητικού» e-mail ως μέσου αλληλογραφίας. Αν δεν έχει ήδη προ πολλού χαθεί. Η κάθε λέξη στις χειρόγραφες επιστολές, σαν να κρύβει μέσα της, ''έναν κίονα, μία πένα, ένα φακό, ένα κλαδί ασημόφυλλης ελιάς, μία καραβίδα, ένα σφυρί, ένα άλογο που καλπάζει, τη σιλουέτα ενός ανεμόμυλου, ένα σύννεφο που ήρθε πίσω, μία λυγερόκορμη γυναίκα, και μία χειραψία μεταξύ δύο ανθρώπων''.
Ένα χειρόγραφο από μόνο του δείχνει πως πίσω του είναι ο άνθρωπος, που ξεκίνησε χωρίς τη γλώσσα. Που άκουσε προσεχτικά τους ήχους τριγύρω του, δημιούργησε τα γράμματα του αλφαβήτου πάνω στους ήχους αυτούς με τεχνική και δωρικότητα (τα γράμματα είναι η σκαλωσιά για τις λέξεις), και εν συνεχεία, με τα γράμματα σχημάτισε συλλαβές και βαθμηδόν τις λέξεις. Το μόνο ον που το έπραξε. Σαφώς, δείχνει την ικανότητά του να γράφει, χρησιμοποιώντας τα δάκτυλά του (και η γραφή να είναι ακριβής).
Άνθρωπος με νόηση και όχι «κτηνώδης» οντότητα. Κουλτούρα, ιδέες και πολιτισμός είναι, εν μέρει, και αποτελέσματα της διαδικασίας της γραφής.
Τώρα, και εν μέσω πανδημίας το παράδοξο είναι ότι, παρόλο που η τηλεκπαίδευση γίνεται με ψηφιακά μέσα, σάρωσε και τις λίγες προσπάθειες προώθησης του ψηφιακού Γραμματισμού, αντί να τις ενισχύσει. Σε όσες τάξεις υπό κανονικές συνθήκες οι εκπαιδευτικοί επιχειρούσαν να αξιοποιήσουν στη διδασκαλία ψηφιακά εργαλεία και ψηφιακούς πόρους, τούτο έγινε δύσκολο στην περίοδο της τηλεκπαίδευσης και τραυματίστηκε η σχέση των μαθητών με την τεχνολογία γενικά.
Οσον αφορά την Ανάγνωση, όποιος έχει βιβλία στο σπίτι του ή μπορεί να αγοράσει καινούρια διαβάζει. ΄Οποιος δεν έχει, δεν μπορεί να δανειστεί ούτε από τη σχολική ούτε από δημόσιες βιβλιοθήκες. ΄Οποιος έχει καλή σύνδεση για το διαδίκτυο στο σπίτι του και καλές συσκευές αλλά και γονείς να τον υποστηρίξουν, να του δημιουργήσουν μέσα στο σπίτι ένα περιβάλλον ησυχίας, κινήτρων και μάθησης μπορεί να παρακολουθήσει ικανοποιητικά την όποια τηλεκπαίδευση.
Ακόμη όμως και αυτός ο υποθετικός προνομιούχος μαθητής, πώς θα συμβιβάσει την τηλεκπαίδευση με την ανάγνωση; Είναι ένα ερώτημα που θέλει έρευνα. Είναι πιθανόν η κούραση από τις άπειρες ώρες στον υπολογιστή να τον απομακρύνει ακόμη περισσότερο από την ανάγνωση∙ στα παιδιά και τους νέους εξάλλου, η έλλειψη επαφής με τους συνομηλίκους και το όποιο μοίρασμα των αναγνωστικών εμπειριών γίνεται στο σχολείο είναι αντικίνητρο για την ανάγνωση.
Θα μπορούσε να αντιτείνει κανείς ότι υπάρχουν θαυμάσιοι ψηφιακοί τρόποι να επικοινωνήσουν τα παιδιά τις αναγνώσεις τους από μακριά, να ασχοληθούν με επωφελή ψηφιακά παιχνίδια γύρω από την ανάγνωση. Τίποτε από αυτά όμως δεν γίνεται χωρίς καθοδήγηση από τους ενήλικες και αυτοί έχουν τις δικές τους σκοτούρες μέσα στην καραντίνα. Οι εκπαιδευτικοί πώς θα βγάλουν την ύλη μέσω τηλεκπαίδευσης, οι γονείς πώς θα βγάλουν το ψωμί τους. Εξάλλου, η χρήση ψηφιακών εργαλείων στην εξ αποστάσεως διδασκαλία (και όχι μέσα στην τάξη) είναι ένα σύνθετο παιδαγωγικά και τεχνικά ζήτημα και, εάν μου επιτρέπεται μια εικασία, οι εκπαιδευτικοί που μπορούν να το κατορθώσουν σε όλη τη χώρα μετριούνται στα δάκτυλα των χεριών. Κι αυτό δεν είναι φυσικά ευθύνη δική τους, χρειάζεται οργανωμένη επιμόρφωση.
Ο Γραμματισμός είναι ο στόχος, είτε είναι Γλωσσικός, είτε είναι Ψηφιακός Γραμματισμός.
Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να τα παντρέψουμε, θα πρέπει τα παιδιά να συνεχίσουν να διαβάζουν και στον καιρό της πανδημίας, αξιοποιώντας σύγχρονα, παιγνιώδη ψηφιακά εργαλεία και όχι να «τηλεκπαιδεύονται» σαν να ακούν ραδιόφωνο.
ΠΗΓΑΙ
- Βενετία Αποστολίδου. (2021, February 15). Ανάγνωση, τηλεκπαίδευση και ψηφιακός γραμματισμός. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ. Τελευταία πρόσβαση στις 22/02/2021, https://www.oanagnostis.gr/anagnosi-tilekpaideysi-kai-psifiakos-grammatismos-tis-venetias-apostolidoy/
- Δημήτρη Ελέα. (2021, February 19). Η γραφή και ο λησμονημένος γραφικός χαρακτήρας που χάνεται. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ. Τελευταία πρόσβαση στις 22/02/2021, https://www.oanagnostis.gr/i-grafi-kai-o-lismonimenos-grafikos-charaktiras-poy-chanetai-toy-dimitri-elea/
- Ciampa, K. (2014), Learning in a mobile age. Journal of Computer Assisted Learning, 30: 82-96.,ελευταία πρόσβαση στις 22/02/2021, https://doi.org/10.1111/jcal.12036
- Davison College (2020). Emergency Remote Teaching Resources, Hold Your Classes During Emergency Closures, Davidson College Library. Τελευταία πρόσβαση στις 22/02/2021, https://davidson.libguides.com/remote-teaching .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου