Yorgos Lanthimos: Poor Things (''Καημένα πλάσματα'')!

Το πλαίσιο της τελευταίας σουρεαλιστικής ταινίας εποχής, “Poor Things”, του Έλληνα σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου (Yorgos Lanthimos ) αλλάζει σημαντικά σε ύφος, σκηνογραφία και φωτογραφία, με τη μορφή μιας γοτθικής κωμωδίας τρόμου σε βικτωριανό σκηνικό.

Όμως η θεματολογία της παραμένει η έμφυλη σεξουαλικότητα στον καθωσπρεπισμό της κοινωνίας με πιο έντονες αναφορές στο φεμινισμό και την ταξική πάλη. Αυτό είναι το κύριο θέμα της ταινίας.

Σαν, όμως, υπόβαθρο ή υποφήτης, αυτή τη φορά εμφανίζεται ο κόσμος της ιατρικής και της επιστήμης. Συνεχώς επανέρχεται στην ταινία ο ρόλος του γιατρού και της έρευνας, αφού αυτός είναι και η αιτία πάνω στην οποία στήνεται το σκηνικό του σεναρίου.

Περιγράφει, λοιπόν, έναν γιατρό, ερευνητή και καθηγητή χωρίς συναίσθημα, ο οποίος βλέπει την επιστήμη ως κάτι ουδέτερο, ως ένα σύνολο συνεχών πειραμάτων σε αποστειρωμένο κλειστό περιβάλλον με αναφορές στον πατέρα του, επίσης, γιατρό ο οποίος δε δίστασε να κάνει το παιδί του πειραματόζωο, ώστε να διευκολύνει την εξαγωγή συμπερασμάτων (συχνά ανούσιων) και την ακαδημαϊκή του άνοδο.

Αυτό είναι κι η πεμπτουσία της διαμάχης του, μετά Χριστόν, ανθρωπισμού με την Γοτθική Ιατρική του μεσαίωνα, η οποία αναβίωσε έντονα με τους Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και συνεχίζει να επιβιώνει όσο μετράει το συνεχές κέρδος και όσο προσπαθεί η κυρίαρχη μετανεωτερική ιδεολογία - με το πρόσχημα προσφοράς της επιστήμης-να πείσει πως ο άνθρωπος είναι μόνο το σύνολο των βιοχημικών του αντιδράσεων, πως υπάρχει μια νομοτελειακή φύση που δεν αλλάζει, πως γεννιέται και πεθαίνει σκέτο ζώο.

Άνθρωποι της Γοτθικής Ιατρικής που έχρησαν τους εαυτούς τους “τέλειους” κι αποφάσισαν ότι κάθε άνθρωπος με οποιαδήποτε ατέλεια και αναπηρία , ήταν άχρηστος και οικονομικά ασύμφορος και συνεπώς δεν άξιζε να ζει.

Η ίδια η ερμηνεία και ο χαρακτήρας της Emma Stone είναι ταυτόχρονα η αποτυχία του πειράματός του και της αντίληψής του, και η απόδειξη για την γκροτέσκο ματαιότητα της βιολογικής προσέγγισης της ιατρικής (έναντι της βιοψυχοσωματικής): ότι εκτός από τη βιολογία και της ορμόνες τον άνθρωπο τον διαμορφώνει η γνώση και η ένταξη στην κοινότητα, την παραγωγή, την εργασία, και η συνάφεια με τον συνάνθρωπο.

Τέλος, η επιλογή του είδους αυτού από τον Έλληνα σκηνοθέτη Γιώργο Λάνθιμο(Yorgos Lanthimos ) είναι πραγματικά ευφυής, διότι σε ένα δράμα (όπως και στην ίδια τη ζωή) μπορούμε να προσποιηθούμε ότι είμαστε σοβαροί, σε μια κωμωδία όμως κανείς δεν μπορεί να προσποιηθεί ότι είναι αστείος. Και τούτο γιατί η κωμωδία μπορεί να ψυχαγωγεί με κόλπα και ανατροπές, όμως εκθέτει όσους δεν την έχουν βαθιά μέσα τους. Την τραγωδία μπορεί να την ξεγελάσουν πολλοί, όχι όμως την κωμωδία.

Η κωμωδία είναι ένας αξονικός τομογράφος ψυχών, σωμάτων και εποχών. Ακόμη και η πιο ''πάλαβη'' εκδοχή της, που πολλές φορές την απαξιώνουμε ή υπεροπτικά την υποβιβάζουμε, για να φτάσει στην πλατεία και να «δώσει τον πικρόν γέλωτα», απαιτεί άτομα που βγάζουν τους κωμικούς μα και σατυρικούς χυμούς από τα σπλάχνα τους, όπως άτομα με θηριώδη τεχνική (Ο.Μακρής, Ν.Σταυρίδης κ.ά). Όποιος «ζορίζεται» » να δείξει ή να πείσει, θά' χει αποτέλεσμα καταστροφικό.