Διεθνές επιστημονικό συνέδριο στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων: Φθίνει η ελληνική γλώσσα!

 Η Εταιρεία Κρητικών Μελετών/Ίδρυμα Καψωμένου οργάνωσε στα Χανιά, το τριήμερο 1 με 3 Σεπτεμβρίου(2023), μια συνάντηση εκπροσώπων των ακαδημαϊκών τμημάτων που διδάσκουν γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία και γενικότερα ελληνικό πολιτισμό στο εξωτερικό(…).

Η αίσθηση του περιθωριακού, του επουσιώδους και του ασήμαντου, παρούσα: πέρα από την τοπική αυτοδιοίκηση οι αρμόδιοι φορείς του ελληνικού κράτους – τα υπουργεία Παιδείας και Εξωτερικών – δεν εκδήλωσαν το παραμικρό ενδιαφέρον για την σύναξη.

Η δε τοπική κοινωνία εκκωφαντικά απούσα στηνμεγάλη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρουτης πόλης των Χανίων(…).

Παρευρέθηκαν πανεπιστημιακοί από χώρες της Ευρώπης ή και έξω από αυτή: σε Αυστραλία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία, Γαλλία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρωσία και όπου αλλού υπάρχουν τμήματα ή μονάδες που διδάσκουν είτε γλώσσα, είτε ελληνικά θέματα, με μεταβαλλόμενη και κυμαινόμενη επιτυχία(…).

Τα προβλήματα που επισημάνθηκαν –με λίγες εξαιρέσεις – ήταν κοινά: η έλλειψη ενδιαφέροντος – είτε από τους εγχώριους φοιτητές, είτε από τους νέους των όποιων ελληνικών παροικιών, είτε από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, είτε από το ελληνικό κράτος – ήταν το βασικό από αυτά.

Φθίνει η ελληνική γλώσσα

Πολλές θέσεις ή έδρες διδασκαλίας ελληνικών σπουδών δεν ανανεώνονται, περισσότερες γίνονται σε εθελοντική βάση από ηλικιωμένους συνήθως καθηγητές, οι αριθμοί των φοιτητών μικροί, οι υποδομές στοιχειώδεις, οι αρνητικές πιέσεις γενικά παρούσες.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα η ελληνική γλώσσα ήταν γνωστή και κατανοητή σε δέκα ίσως εκατομμύρια άνθρωποι. Στο ελληνικό κράτος ζούσαν 2.500.000 από αυτούς. Στο σύνολο της ανθρωπότητας τη γλώσσα αυτή μιλούσε το 0,6% του συνολικού πληθυσμού της Γης (1.700.000.000). Γεωγραφικά η διάδοσή της περιλάμβανε ισχυρούς θύλακες στις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου – η Αίγυπτος επικεφαλής – της Ανατολίας, των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης, την μιλούσαν συμπαγείς πληθυσμοί στις ακτές της Μικράς Ασίας, την Προποντίδα, την Κύπρο και τον Πόντο, ήταν παρούσα στην Ρωσία και στην Αμερική.

Στην τρίτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα η ίδια γλώσσα είναι γνωστή και κατανοητή σε δεκατρία ίσως εκατομμύρια ανθρώπους – το 0,16% του παγκόσμιου πληθυσμού (8.000.000.000). Από αυτούς τα ένδεκα εκατομμύρια βρίσκονται μέσα στα όρια του ελληνικού κράτους, προσθέστε και ένα εκατομμύριο στην Κυπριακή Δημοκρατία. 

Η δε γεωγραφική της παρουσία έξω από την Ελλάδα και την Κύπρο μπορεί να χαρακτηριστεί ως δραματικά φθίνουσα. Ουδείς θα σου μιλήσει ελληνικά στην Αλεξάνδρεια, στο Κάϊρο, την Οδησσό ή την Κωνσταντινούπολη.

Στο καπιταλιστικό μας κόσμο ετούτη η ποσοτική και γεωγραφική συρρίκνωση της γλώσσας είναι σχεδόν απαγορευτική για επενδύσεις σε αυτήν...

Τα Πανεπιστήμια που ψάχνουν για επενδυτές και χρηματοδότες λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την μηδαμινή “εμπορική” αξία μιας γλώσσας που δεν προωθεί διαφημίσεις και προϊόντα παρά στην φτωχή, ελάχιστα καταναλωτική πλέον χώρα μας.

Η παρουσία ελληνικής ρίζας σε πλήθος λέξεων ευρωπαϊκών ή άλλων γλωσσών δεν συγκινεί ένα σύστημα, που ζυγίζει συνεχώς επένδυση και απόδοση…το ελληνικό κράτος, απλά απουσιάζει. Ή μάλλον αντιμετωπίζει το όλο ζήτημα με τον συνήθη σε αυτό αμήχανο τρόπο: δεν έχει πολιτική για την ελληνική γλώσσα γιατον απλό λόγο ότι το ίδιο δεν έχεικαταλήξει εάν την θέλει αυτή την γλώσσαή όχι. 

Το υπουργείο Παιδείας πιέζει, μαζί με όλες τις λοιπές δομές που το συνοδεύουν (Πρυτανείες, Συμβούλια κλπ.), για τον πολλαπλασιασμό των πανεπιστημιακών μαθημάτων που προσφέρονται στα αγγλικά.

Να απορούμε γιατί οι καλοί φοιτητές μας γράφουν καλύτερα στα αγγλικά παρά στα ελληνικά;

Το όνειρό τους εξάλλου είναι να φύγουν στα ξένα και να ξεχάσουν ότι είναι Έλληνες.

Το περιεχόμενο – εμπόρευμα η γνώση και η επιστήμη – πουλιέται καλύτερα έτσι. Η θαυμάσια ελληνική λογοτεχνία διδάσκεται ολοένα και λιγότερο: έχει ένα βασικό ελάττωμα – είναι στα ελληνικά!

(...)Οι ελληνικές σπουδές παρακμάζουν και συρρικνώνονται γιατί το αντικείμενο το οποίο υπηρετούν, ο ελληνικός λαϊκός πολιτισμός (μόνο λαϊκός μπορεί να είναι ο πολιτισμός καθώς χτίζεται πάνω στα έργα των λαών), ο Ελληνισμός παρακμάζουν και συρρικνώνονται.

(...) Η χώρα που αφήνεται στα χέρια του σκοταδισμού, του φανατισμού, της μεταφυσικής και του πολύμορφου ολοκληρωτισμού γιατί να γοητεύσει;

Έχουμε αναλογιστεί ότι η απώλεια της γλώσσας ενός λαού του αφαιρεί το δικαίωμα στην πολιτική συμμετοχή; Ότι καταργεί την δημοκρατία;

Αν όχι καλό θα ήταν να αρχίσουμε να το σκεφτόμαστε στα σοβαρά.

ΠΗΓΗ

Γιώργος Μαργαρίτηςⁱ. (2023, September 9). Ποια ελληνική γλώσσα! – Να μιλάμε καλά αγγλικά! slpress.gr. Retrieved September 9, 2023, από:https://slpress.gr/idees/poia-elliniki-glossa-na-milame-kala-agglika/

iΟ Γιώργος Μαργαρίτης διδάσκει από το 1985 σύγχρονη ιστορία. Αρχικά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (1985-2004) και μετέπειτα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης όπου, από το 2004, υπηρετεί ως Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών. Ανάμεσα στις δημοσιεύσεις του είναι οι: «Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου» (Αθήνα, 2000-2001), «Προαγγελία θυελλωδών ανέμων. Ο πόλεμος της Αλβανίας και η πρώτη περίοδος της Κατοχής» (Αθήνα, 2009), «Πλημμυρίδα και Άμπωτη. Από τον αποικισμό στη ναζιστική Ευρώπη» (Αθήνα, 2011), «Ανεπιθύμητοι συμπατριώτες: η καταστροφή των μειονοτήτων της Ελλάδας» (Αθήνα, 2007) κ.ά. Σήμερα είναι διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος «Πολιτική Ιστορία, Πόλεμος και Στρατηγικές Σπουδές» στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.