Πέρασµα, ∆ιάβαση, Ανάσταση!

Με απόφαση της Α᾿ Οικουμενικής Συνόδου, το 320 μ.Χ. το Πάσχα ορίστηκε να εορτάζεται σ᾿ όλη τη χριστιανοσύνη την πρώτη Κυριακή µετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και µετά το εβραϊκό Πάσχα, προκειμένου να τηρείται η σειρά των γεγονότων. 
 Όμως, από την εισαγωγή του Γρηγοριανού Ημερολογίου,  Ανατολικοί και Δυτικοί γιορτάζουν το Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες, οἱ µεν βάσει του παλαιού ημερολογίου, οι δε βάσει του νέου.  Αν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει υιοθετήσει το νέο ημερολόγιο από τις αρχές του 20ού αιώνα, για το Πάσχα ακολουθεί το παλαιό. Οι προσπάθειες για κοινό εορτασμό μεταξύ όλων των δογμάτων και ομολογιών του χριστιανισμού δεν έχουν ευοδωθεί έως σήμερα. 

Η πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας και η χαρά που τη διαδέχεται το βράδυ της Ανάστασης δεν βιώνονται µε την ίδια κατάνυξη και τον ίδιο ενθουσιασμό από ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην Ανάσταση του Κυρίου, ενώ η Δυτική στον θρήνο για τον θάνατό Του.

Σε λίγες ημέρες θα γιορτάσουμε το Πάσχα, την κορυφαία γιορτή της χριστιανοσύνης, τη γιορτή που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη µε τη θρησκευτικότητα, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις του ελληνικού λαού. 

Τους πρώτους µετά Χριστόν αιώνες, οι εορτασμοί της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα δεν υπήρχαν, καθώς οι Χριστιανοί ήταν µια διωκόμενη μειονότητα. Όλα άλλαξαν τις ημέρες του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου και οι πρώτες λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας ξεκίνησαν στην Ιερουσαλήμ. 

Το Ν.Ελληνικό Πάσχα είναι συνυφασμένο µε την ύπαιθρο, τη φύση, τα μικρά χωριά που γεμίζουν από πολύβουες φωνές, µε τους κατανυκτικούς ύμνους της Εκκλησίας, τις σιωπηλές περιφορές µε µια λαμπάδα στο χέρι, τον πένθιμο ή τον χαρμόσυνο χτύπο της καμπάνας, τα λαμπρά πυροτεχνήματα, τα Κόκκινα αυγά, το γιορτινό τραπέζι.

Πέρα από αυτό όμως, Πάσχα είναι πολλά περισσότερα και πολύ πιο σημαντικά, ιστορικά συνιστά το πέρασμα, τη διάβαση των Ισραηλιτών από τη γη της δουλείας, την Αίγυπτο, στην οδοιπορία του για τη Γη της Επαγγελίας. Ενώ για τη Δύση κυρίαρχη γιορτή είναι αυτή της Γεννήσεως του Θεανθρώπου, για την ορθόδοξη παράδοση Πάσχα είναι η Λαμπρή.

Ο Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός αποδίδει µε εξαιρετικό τρόπο τη σημασία του αναφωνώντας «Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν Λαοί, Πάσχα Κυρίου, Πάσχα· ἐκ γὰρ θανάτου πρὸς ζωήν, καὶ ἐκ γῆς πρὸς οὐρανόν, Χριστὸς ὁ Θεός, ἡμᾶς διεβίβασεν, ἐπινίκιον ᾄδοντας». Η Ανάσταση συνιστά το κυρίαρχο στοιχείο που σηματοδοτεί την ορθόδοξη χριστιανική αυτοσυνειδησία. Ενώ µε την ενανθρώπηση του Λόγου ο Θεός εισήλθε στην ιστορία, µε την Ανάστασή Του ο άνθρωπος εισήλθε στην αιωνιότητα.

Πρόκειται για την κατάργηση του φόβου του θανάτου, που επέρχεται µετά το τριήμερο Πάθος, µε την Ανάσταση του Χριστού: «Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας, καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος». Ο θάνατος είναι το επακόλουθο της Πτώσης του ανθρώπου και της διακοπής της κοινωνίας του µε τον Θεό.

 Με την Ανάσταση, «ὁ τοῖς πεσοῦσι παρέχων ἀνάστασιν Χριστός»,  νικά τον θάνατο, απελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά του διαβόλου, χαρίζει τη γλυκιά προοπτική της αιώνιας βασιλείας.

«Καὶ ἐκ τοῦ πληρώματος Αὐτοῦ ἡμεῖς πάντες ἐλάβομεν, καὶ χάριν ἀντὶ χάριτος· 

ὅτι ὁ νόμος διὰ Μωϋσέως ἐδόθη, ἡ χάρις καὶ ἡ ἀλήθεια διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐγένετο».

Η Ανάσταση του Χριστού είναι το επιστέγασμα της αποκατάστασης και ανακεφαλαίωσης του µεταπτωτικού ανθρώπου και ολόκληρης της δημιουργίας. Η βαθύτερη βιωµατική εμπειρία του αναστάσιμου μηνύματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη µε τη μελέτη και κατανόηση των (Λειτουργικών) πηγών της Ορθόδοξης Εκκλησίας, µε την καλλιέργεια της Θεολογίας, µε την επιστροφή του ανθρώπου, στο πλαίσιο µιας εσωτερικής αναζήτησης κι ενός εσωτερικού επαναπροσδιορισμού, στην κοινωνία µε τον Θεό και στη λυτρωτική απάντηση σε ένα πλήθος ερωτημάτων που τον απασχολούν, όντας αποκομμένος, εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής, από την αλήθεια του θεολογικού μηνύματος.

Αυτή την πνευματική αναζήτηση υπηρετεί το σύνολο των Ι. Ακολουθιών της Μ.Εβδομάδας, παρέχοντας τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με τον Θεό και τον εαυτό τους ακούγοντας, ερμηνεύοντας, κατανοώντας τον τρόπο µε τον οποίο αποκαλύπτεται το προαιώνιο σχέδιο της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου.

Πρόκειται για μια πνευματική διάβαση, ένα πέρασμα από τον υλικό και ευδαιμονικό κόσμο, που η πλειοψηφία βιώνει στο σύγχρονο γίγνεσθαι, σε μια πνευματική προσέγγιση που θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τον άνθρωπο ως πρόσωπο, ως κάτι ουσιαστικό κι όχι ὥς κάτι αδιάφορο, ένα απρόσωπο στοιχείο μιας. δημοσιονομικής ή οικονομικής καταγραφής.

«Χθὲς συνεθαπτόμην σοι Χριστὲ συνεγείρομαι σήμερον ἀναστάντι σοι, 

συνεσταυρούμην σοι χθὲς, αὐτός με συνδόξασον Σωτήρ, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου».

Η εμπειρία που βιώνουμε όλοι όσοι μετέχουμε στο σύνολο των Ι. Ακολουθιών της Μ. Εβδομάδας, δίδει τα εφόδια να κατανοήσουμε το βαθύτερο μήνυμα του Πάσχα, το σταυροαναστάσιμο ορθόδοξο βίωμα που κατακλύζει την εσωτερική ύπαρξη του ανθρώπου. Δοκιμαζόμαστε, σταυρωνόμαστε µαζί µε τον Χριστό και ανασταινόμαστε µαζί Του βιώνοντας όχι αποκλειστικά την ευδαιμονική χαρά, αλλά τη χαρά που προκύπτει μετά τη δοκιμασία, μετά τη διάβαση της εσωτερικής µας «Ερυθράς Θάλασσας», όταν αφήνουμε πίσω μας φόβους, ανησυχίες, θλίψεις, ενοχές και βλέπουμε με οδοδείκτη τον Αναστάντα Χριστό την προοπτική που Εκείνος, απλόχερα, µε αγάπη µας χάρισε µε τη θυσία Του στον σταυρό και με την Ανάστασή Του!

Καλή Ανάσταση!