survival sex και sex for rent : οι κανόνες του Δυτικού τρόπου παραγωγής.

 Γυναικείες και φιλανθρωπικές οργανώσεις στη Μ. Βρετανία κάνουν λόγο για ένα κοινωνικό φαινόμενο - μάστιγα, που έχει αναγκάσει τις κυβερνήσεις της χώρας τα τελευταία χρόνια να αναγνωρίσουν τουλάχιστον την ύπαρξή του και να ψελλίσουν ορισμένα «μέτρα». Το φαινόμενο ονομάζεται «σεξ επιβίωσης» (survival sex)ⁱ και «σεξ (αντί) για ενοίκιο» (sex for rent).

Ο βιασμός μέσω του «σεξ επιβίωσης» δεν συναντάται φυσικά μόνο στη Μ. Βρετανία. Σε άλλες χώρες του κόσμου η κατάσταση είναι ενδεχομένως πιο βάρβαρη. Όμως, σε μια από τις ισχυρότερες καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου, στο «πλούσιο» και «political correct» Ηνωμένο Βασίλειο, όπου - κατά τ' άλλα - στα κυβερνητικά κτίρια ανεμίζουν σημαίες της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και οι «εκστρατείες ευαισθητοποίησης» κατά της έμφυλης βίας, της κακοποίησης, του σεξισμού «δίνουν και παίρνουν», η δυσοσμία από την οικονομία και τα προνόμια των λίγων είναι πιο έντονη:

Όλο και περισσότερες γυναίκες - κυρίως - εξαναγκάζονται σε  sex ως αντάλλαγμα για το ενοίκιό τους ή για να αγοράσουν τρόφιμα και άλλα απαραίτητα, εξαιτίας της επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης κι εργασίας, αλλά και της εκτόξευσης των ενοικίων.

 Σε πείσμα όσων κρύβονται πίσω από «φιλελεύθερες», «φεμινιστικές» θεωρίες και παρουσιάζουν τον εξαναγκασμό ως «επιλογή» και «αυτοδιάθεση του σώματος», ο όρος υποδηλώνει ξεκάθαρα ότι ένας άνθρωπος εξωθείται να «προσφέρει» το σώμα του προκειμένου να επιβιώσει, να εξασφαλίσει βασικά είδη πρώτης ανάγκης, που θα έπρεπε να είναι κοινωνικά αγαθά και αδιαμφισβήτητα για όλους.

Όπως και να το ονομάσουμε, πρόκειται για «βιασμό» και «καταναγκασμό», με κοινωνικές και οικονομικές αιτίες, με «πυρήνα» την εκμετάλλευση, τη φτωχοποίηση, ενώ ο παραγόμενος πλούτος αυξάνεται, κι ο καπιταλισμός που ποδοπατά την ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια...

* * *

Για να γίνει αντιληπτή η έκταση του προβλήματος στη Βρετανία, 15 βασικοί κλάδοι εργαζομένων (Εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, εμπόριο, ξενοδοχεία κ.ά.) κινδυνεύουν να εκδιωχθούν από την ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου, όπως καταγράφει τελευταία μελέτη της οργάνωσης Generation Rent. 

Ενδεικτικά, για ένα δυάρι στο κέντρο της βρετανικής πρωτεύουσας και πέριξ αυτής, το μέσο ενοίκιο αντιστοιχεί στο 106% του μέσου μισθού ενός βοηθού καθηγητή, στο 97% μιας καθαρίστριας και στο 82% ενός εργαζόμενου στον κλάδο της φροντίδας.

Τα τελευταία πέντε χρόνια σε σχεδόν 1 στις 50 γυναίκες στην Αγγλία έχει προταθεί η ενοικίαση σπιτιού με αντάλλαγμα το σεξ, δείχνει δημοσκόπηση της YouGov, που δημοσίευσε ο «Independent». Περίπου 30.000 γυναίκες, από τον Μάρτη του 2020 μέχρι τον Γενάρη 2021 (μέσα στην καρδιά της πανδημίας), παρενοχλήθηκαν σεξουαλικά από τους ιδιοκτήτες, ή τους ζητήθηκε σεξ σε αντάλλαγμα για ενοίκιο.

Έκτοτε, το φαινόμενο έχει πάρει ακόμη πιο ανησυχητικές διαστάσεις. 

Έρευνα της Generation Rent & Mumsnet εκτιμά πως τα θύματα ενδεχομένως να ανέρχονται σε περισσότερες από 200.000 γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο και το ποσοστό των θυμάτων ανεβαίνει σε όσες έχουν εισόδημα κάτω από 20.000 λίρες....Ιδιοκτήτης μιλώντας στο BBC χαρακτήριζε αυτήν τη συνθήκη μια «win - win» συμφωνία: «Δεν υπάρχει καταναγκασμός. Γνωρίζουν τους κανόνες».

Αυτοί είναι, πράγματι, οι κανόνες του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής: Όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται, του ανθρώπινου σώματος συμπεριλαμβανομένου. 

Δεν υπάρχουν κοινωνικά αγαθά, παρά μόνο εμπορεύματα και κέρδη. Δεν είναι σπάνιο στον καπιταλισμό να μην αρκεί ο εργαζόμενος να πουλήσει την εργατική του δύναμη για να ζήσει με αξιοπρέπεια. Σπάνιο είναι να καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες του, για στέγη, τροφή, Υγεία, Εκπαίδευση, ελεύθερο χρόνο, ψυχαγωγία, διακοπές κ.ά.

 Και όσο ο πλούτος που παράγεται συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια, τέτοιοι θα είναι οι κανόνες και χειρότεροι.

Τέτοιες είναι και οι «επιλογές». Όπως η νεαρή γυναίκα από τις ΗΠΑ που δηλώνει στον «Guardian» ότι οι δύο δουλειές που κάνει - 16 ώρες τη μέρα - δεν αρκούν για να ζήσει την οικογένειά της και τρεις φορές τη βδομάδα πουλάει το αίμα της για έξτρα εισόδημα... 

Όπως γυναίκες που δηλώνουν ότι έγιναν παρένθετες μητέρες για να ξεχρεώσουν ένα δάνειο, για να σπουδάσουν τα παιδιά τους κ.λπ.

Στο μεταξύ, «επιλογή» δεν αποτελεί, για παράδειγμα, η δωρεάν φοιτητική στέγη... Η «επιλογή» της εξασφάλισης δωρεάν στέγης για μονογονεϊκές οικογένειες, για γυναίκες που ξέφυγαν από μια κακοποιητική σχέση και μεγαλώνουν παιδιά, επίσης δεν συζητιέται καν...Από αυτό θα έχαναν οι τράπεζες, το κεφάλαιο του real estate, το καπιταλιστικό κράτος.

* * * ΠΗΓΕΣ* * *

i βλ.Juliet Watson julietw@unimelb.edu.au (2011) Understanding survival sex: young women, homelessness and intimate relationships, Journal of Youth Studies, 14:6, 639-655, DOI: 10.1080/13676261.2011.588945 , επίσης και Watson, Juliet. (2017).Youth homelessness and survival sex: Intimate relationships and gendered subjectivities. Routledge, /Wesely, J. K. (2009). “Mom said we had a money maker”: Sexualization and Survival Contexts among Homeless Women. Symbolic Interaction, 32(2), 91-105. / Warf, C. W., Clark, L. F., Desai, M., Rabinovitz, S. J., Agahi, G., Calvo, R., & Hoffmann, J. (2013). Coming of age on the streets: Survival sex among homeless young women in Hollywood. Journal of adolescence, 36(6), 1205-1213. / Di Feliciantonio, C., & Brown, G. (2015). Introduction: the sexual politics of austerity. ACME: An International Journal for Critical Geographies, 14(4), 965-974. / Brown, G. (2015). Marriage and the spare bedroom: Exploring the sexual politics of austerity. ACME: An International Journal for Critical Geographies, 14(4), 975-988.