Την παραμονή, το απόγευμα στις 6 μμ, εψάλη η ακολουθία του Εσπερινού μετά αρτοκλασίας και στη συνέχεια η ακολουθία των χαιρετισμών (Α & Β Στάση) του Τιμίου Σταυρού, με την συμμετοχή των ιεροψαλτών εκ του αναλογίου, ενώ αρκετοί ενορίτες ήταν εκείνοι που προσκύνησαν τον Τίμιο Σταυρό και έλαβαν κλάδους βασιλικού ως ευλογία.
(Νίκος Τσιφόρος (1955), Χρονογραφήματα, περ. ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ)
Το συμβούλιο των υφισταμένων συνεδρίασε δυο ολόκληρες ώρες. Οι κύριοι επέμεναν στην τούρτα. Μια καλή τούρτα είναι ό,τι χρειάζεται για να ευχηθεί κανείς «χρόνια πολλά και ευτυχή».
Οι κυρίες, όμως, φύσεις αισθηματικές, θέλανε, καλά και σώνει. να στείλουνε ανθοδέσμη. Μαζί τους τάχτηκε κι ο μικρός αλλήθωρος υπάλληλος, που τα ’βλεπε όλα στραβά. Τελικά, αγοράστηκε μια υπέροχη ανθοδέσμη, δώδεκα άσπρα τριαντάφυλλα.
Η κάρτα γράφτηκε, ύστερα από σοβαρές διαφωνίες, από τον κύριο γραμματέα, που είχε κάποιο φιλολογικό ταλέντο. Τρεις φορές του είχαν δημοσιεύσει διήγημα στην τοπική εφημερίδα, «Ο Φρουρός του Καρατζόβλαχου».
Ο μικρός του γραφείου την κουβάλησε στο σπίτι του εορτάζοντος. Όλα έγιναν υπέροχα.
Ο κύριος Σταύρος ξύπνησε το πρωί της εορτής του,14 του Σεπτέμβρη, μάλλον ευδιάθετος. Ξυρίστηκε με καινούργια λάμα, έπλυνε και τα πόδια του, παρόλο που δεν ήτανε Σάββατο. Ύστερα δέχτηκε τους ασπασμούς της συζύγου του, της μεγάλης του κόρης, που τον ευχήθηκε γελαστή, και της μικρής, που του ζήτησε χαρτζιλίκι.
Για το επίσημον της ημέρας, έφαγε κι ένα αμυγδαλωτό με τον καφέ του.
Μια μεγάλη ευτυχία κυλούσε στις φλέβες του, φούσκωνε την αορτή του και έβγαινε από το παράθυρο, για να ξαπλωθεί στη συνοικία.
Πριν από μερικούς μήνες, διάβασα μια εν Χριστω αδελφή, την Ilia Delio, σε συνέντευξη στην Vox και με άφησε σε έμπλεο αμηχανίας.
Πήρε χρόνο να σκεφτώ τι είπε.
Έχοντας βιώσει τον COVID, συνειδητοποίησα για πάντα την ανάγκη για την ανθρώπινη πτυχή του ιερέα.
Η Φραγκισκανή αδελφή και κάτοχος δύο διδακτορικών, Ilia Delio, σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Voxii είπε:
«Η Ρ/Κκαθολική αντίληψη θα έλεγε ότι ο ιερέας αλλάζει οντολογικά κατά τη χειροτονία. Είναι αλήθεια; » ρώτησε. «Ίσως η ιεροσύνη να μην είναι μια εσωτερική ουσία αλλά ένα προγραμματιζόμενο χαρακτηριστικό που ακόμη και μια «πεπτωκυία» δημιουργία, όπως ένα ρομπότ, μπορεί να ενσωματώσει. "Έχουμε αυτές τις σταθερές φιλοσοφικές ιδέες και η τεχνητή νοημοσύνη αμφισβητεί αυτές τις ιδέες-προκαλεί την" Εκκλησία "να κινηθεί προς ένα" μετα-ανθρώπινο ιερατείο» . (Προς το παρόν, αστειεύτηκε, ένα ρομπότ μάλλον θα έκανε καλύτερα ως Προτεστάντης.)
Κάποιες σκέψεις μετά τη θέαση του υπέροχου οπτικού δοκιμίου του Γιάννη Καρπούζη για τον ποιητή, με τίτλο: «Νίκος Καρούζος:Ο δρόμος για το Έαρi».
**********
Αν θέλει να γράψει κανείς για τον Καρούζο. θα τον διευκολύνει πολύ να έχει στο μυαλό του πως ο ίδιος δεν έγραφε ποίηση, τη ζούσε. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι κατακλείδα ενός από τα πολλά αφιερώματα, άρθρα ή μελέτες που έχουν προσπαθήσει να προσεγγίσουν το φαινόμενο Καρούζος και όλοι να είμαστε χαρούμενοι.
**********
C;: Γιατί ο Καρούζος σήμερα - γιατί ξανά Καρούζος;
Γ.Κ.: Γιατί ο Καρούζος δεν ήτανε γνωστός μέχρι σήμερα. Η εικόνα που έχει η νέα γενιά αναγνωστών, συγγραφέων και μελετητών για τον Καρούζο πιστεύω πως είναι πολύ δικαιότερη σε σχέση με αυτήν του παρελθόντος. Όπως λέει στην ταινία ο Θάνος Σταθόπουλος, τη δεκαετία του '80 τον Καρούζο τον γνώρισε η μισή Ελλάδα.
Αποσπάσματα ποιημάτων και συνεντεύξεων του Νίκου Καρούζου, που ακούγονται στο ντοκιμαντέρ «Νίκος Καρούζος – Ο Δρόμος για το Έαρ» (cτις αίθουσες από 08/07/2021).
Με τον παππού πηγαίναμε συχνά στο νεκροταφείο στο Ναύπλιο. Η γυναίκα του νεκροθάφτη μας έφτιαχνε καφέ.
Καθόμαστε στο πλακόστρωτο της εκκλησίας του νεκροταφείου και πίναμε καφέα ρεμβάζοντας τους τάφους.
**********
Στον "Ρομαντικό Επίλογο", θα γράψει:
Μη
με διαβάζετε όταν δεν έχετε
παρακολουθήσει
κηδείες αγνώστων
ή έστω μνημόσυνα.
Θυμόταν ακόμα το τετράγωνο της υποτεινούσης, τη ναυμαχία του Ακτίου και την κοσμογονική θεωρία του Λαπλάς, όλα κείνα τα άχρηστα πράγματα που προσφέρει η γυμνασιακή μόρφωση.
Έδειχνε όμως ενδιαφέρον στις γούνες από Τσιντσιλά και στα μονόπετρα, πήγαινε και στις εκθέσεις μόδας. Τα δειλινά έπινε Μαρτίνι έξτρα ντράϊ και συζητούσε για τις τελευταίες φιλολογικές εκδόσεις. Γενικά ήταν ένα τέλειο κοσμικό θηλυκό. Τη λέγανε Άρτεμι, το ’βρίσκε όμως πολύ πιο βολικό να την φωνάζουνε Ντιάνα...
Η Ντιάνα προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα σε δυο διαφορετικούς κυρίους.
(Χρηστός
Νιάρος, περ.ΣΧΕΔΙΑ,
Τεύχος 92 — Σεπτεμβρίου
2021, σ.12).
Όταν οι μισοί ονειρεύονται, οι άλλοι μισοί κοιμούνται στα όνειρά τους. Νικητές και ηττημένοι, ερασιτέχνες και επαγγελματίες, απόντες και παρόντες, θεατρίνοι και θεατές, όλοι και ο καθείς ξεχωριστά, σε διαδρομές καθημερινότητας και στις προεκτάσεις της.
Κάπως έτσι έχει γίνει. Κάπως έτσι πάει το πράγμα.
Στάσιμοι βηματισμοί, από το πάτωμα μέχρι, το ταβάνι. Στο ενδιάμεσο γήπεδο, καναπές, πλατεία και μηχανικές ανάγκες. Διαλείμματα και παρενθέσεις μπαλκονιού, όταν υπάρχουν, θεμιτές. Τα μπαλκόνια μας φάγανε, τα μπαλκόνια που διψάνε για λίγο νερό στις γλάστρες και για λόγια περιληπτικά, μεταξύ πάνω και κάτω ορόφου.
Ακόμη και τα πουλιά δεν φτιάχνουν φωλιές, ούτε ακούν παρέες.
(ΧΡΗΣΤΟΣ
ΑΛΕΦΑΝΤΗΣ,
περ.ΣΧΕΔΙΑ,
Τεύχος
92
— Σεπτεμβρίου
2021,
σ.6)
Χρόνια μετανάστρια στο Ζανκτ Πάουλι, η Μαργαρίτα επιστρέφει κάθε χρόνο να χαρεί τη μαμά της, ρουφώντας αχόρταγα κάθε στιγμή από τη μονότονη ζωή του ορεινού χωριού της κάπου στη δυτική Μακεδονία. Τα έφερε η μοίρα και η φετινή επιστροφή επιφύλασσε νέες εκπλήξεις για τη λεβέντισσα μάνα. Η Μαργαρίτα, βλέπετε, είναι επιτέλους σφόδρα ερωτευμένη και αυτή τη φορά είχε το αμόρε στο πλάι της.
Αστεφάνωτη στο χωριό η πρωτοκόρη, πώς να το διαχειριστεί η περήφανη γυναίκα που είναι μαθημένη -και αυτή και οι γύρω της- αλλιώς;
Αμ, το χειρότερο είναι άλλο. Η Μαργαρίτα τον τελευταίο χρόνο το γύρισε στη χορτοφαγία. «Μαμά, σε παρακαλώ, μην αγοράζεις έξτρα κρέας για μας. Πάρε για σένα μόνο, εμείς δεν θέλουμε», ήταν από τα πρώτα πράγματα που της είπε, μετά τις αγκαλιές, τα φιλιά, τα καλωσορίσματα. «Και πώς ζεις, παιδάκι μου», αντέδρασε με τα μάτια ορθάνοιχτα από την αγωνία. Φαρμακώθηκε, μα δεν είπε τίποτα άλλο. Πόσα να αντέξει η δύσμοιρη Ελληνίδα μάνα;
Στο ακαδημαϊκής λιτότητας και συντομίας κήρυγμά του, αφού δαψιλώς συνεχάρη τον προϊστάμενο της ενορίας πανοσιολογιώτατον Αρχιμ. Σισώη Σκάρκο, τους πατέρες του Ι.Ναού και σύσσωμο το σώμα των ενοριτών των συμμετασχόντων στο λειτουργικό-λατρευτικό πλαίσιο της εορτής, είπε :
Το «Old» χρωματίζει ένα δυνητικά τρομακτικό σενάριο στο οποίο μια ομάδα παραθεριστών αρχίζει ξαφνικά να γερνά με ταχείς ρυθμούς. Υπάρχει ένα μυστήριο και αυτό το μυστήριο παίρνει αργότερα μια εξήγηση, μια ταινία που αρνείται να επιβραδύνει ακόμη και για μια στιγμή.
Υπάρχει πάντα ο θάνατος εξαιτίας μιας βιοηθικά ευφάνταστης αγριότητας, σώματα λυγισμένα, σπασμένα και στραμμένα εναντίον τους. Η βία έχει σχεδιαστεί για να τρέχει κάτω από το δέρμα, να χρησιμοποιήσει τη φρίκη του σώματος για να γίνει μεταφυσική κι υπαρξιακή.
Το '' setup '' είναι ένα καθαρό '' The Twilight Zone '' από τον Rod Serling: μια όμορφη, απομονωμένη τροπική παραλία όπου ο χρόνος μυστηριωδώς ξεφεύγει, που γερνά πρόωρα και γρήγορα όποιον έχει την τύχη να παρασυρθεί στις ακτές του.
Αν
με ρωτούσε ο γιος ή η κόρη μου ή όποιος
αγαπώ από πού να αρχίσει να διαβάζει,
θα τους έλεγα πως -παρά τα φαινόμενα- η
ανάγνωση μπορεί να είναι μία κατ’ εξοχήν
αντάρτικη, πατροκτονική και βασιλοκτονική
πράξη.
Και πως αυτή την υβριστική των πάντων ανταρσία η ανάγνωση του Καζαντζάκη τη δυναμώνει, την εγκαθιδρύει ως μέτρο μέσα μας και την κάνει να ακούγεται τόσο γερή και αποφασισμένη, όσο και το «άι σικτίρι» του αγοριού, όταν βροντάει πίσω την πόρτα του σπιτιού του.
Ή του σχολειού του.
Γι’ αυτόν τον αναγκαίο ‘’σικτιρισμό’’ έγραφε και ήθελε να διαβάζεται ο Καζαντζάκης.
Κι εφέτος η ενορία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού Καλλιθέας λατρευτικώς εόρτασε την μεγάλη αυτή Θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου , ενώ για μια ακόμη φορά στον Ναό και στον προαύλιο αυτού χώρο είχαν παρθεί όλα τα μέτρα και οι αποστάσεις - κι όσο ήταν τούτο δυνατό - στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19.
«Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσί με πάσαι αι γενεαί »!1
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Φαραντάτου, πρ.ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ & ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ, (1999), ΑΝΘΗΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ, ΕΚΔΟΣΙΣ I. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ – ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ, Αθήνα, σσ.16-20.]
Προφητικός ό λόγος της Παναγίας Παρθένου! Πράγματι! Δύο χιλιάδες και πλέον χρόνοι έχουν παρέλθει, άφ' ότου έξήλθεν έκ τών χειλέων της ό λόγος, ότι αί γενεαί τών ανθρώπων θά μακαρίζουν καί θά ευλογούν αυτήν, «τήν μόνην άμωμον έν γυναιξί καί καλήν»2, διά τάς πολυτίμους υπηρεσίας της πρός τήν άνθρωπότητα.
Καί δέν υπάρχει εορτή της Θεοτόκου, πού οί πιστοί Χριστιανοί νά μή τήν τιμούν καί νά μή σπεύδουν νά κατακλύσουν τούς ναούς μας, διά νά άναμέλψουν τούς ύμνους πρός τήν Θεομήτορα.
Είναι τόσον κοντά πρός πάντα άνθρωπον η Παναγία, ώστε όλοι νά τήν θεωρούν όχι μόνον Μητέρα τού Θεού, άλλά καί ιδική των, πρός τήν Οποίαν, με όλον τό θάρρος, ανοίγουν τάς ψυχάς των νά εκμυστηρευθούν τούς πόνους και τάς άνάγκας των!
Δονούνται καί πάλιν οι θόλοι των ναών μας κατά τόν 15αύγουστον.
«Μήτηρ Θεού Παναγία, τό τείχος τών Χριστιανών,
ρύσαι λαόν σου συνήθως, κραυγάζοντά σοι εκτενώς,
Αντιτάχθητι αισχροίς, καί αλαζόσι λογισμοίς,
ίνα βοώμέν σοι, Χαίρε αειπάρθενε».
(Θεοτοκίο, εις τό τέλος τού Όρθρου, Ήχος πλ. α').
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Φαραντάτου, πρ.ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ & ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ, (1999), ΑΝΘΗΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ, ΕΚΔΟΣΙΣ I. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ – ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ, Αθήνα, σσ.12-15.]
Είναι τόλμημα πράγματι, κατά τήν έκφρασιν τού ιερού της Εκκλησίας μας υμνωδού, νά αποπειραθεί τις νά σκιαγράφηση, μέ ολίγους μάλιστα λόγους, τήν Παναγίαν μορφήν της Θεομήτορος. Είναι τόσον πτωχή ή ανθρώπινη γλώσσα, ώστε νά ή μπόρεση νά ύμνήση πρεπόντως τήν μορφήν εκείνην, τήν οποίαν Άγγελοι ακαταπαύστως μεγαλύνουν καί δοξάζουν.
Παναγία! Μία λέξις, πού περικλείει τόσον μέγα περιεχόμενον. Έάν τό στερέωμα της Εκκλησίας μας περικοσμούν απαστράπτουσαι αί άγιαι μορφαί των 'Αγίων καί Δικαίων, των Όσιων καί Ασκητών, των Μαρτύρων τά νέφη, των Προφητών καί Προφητίδων, καί των Αγγέλων αί απειροπληθείς τάξεις, ύπεράνω πασών των άγιων αύτών μορφών ίσταται, «ύψηλοτέρα των ουρανών καί των Χερουβείμ ένδοξοτέρα καί πάσης κτίσεως τιμιωτέρα» η ευλογημένη μορφή της Παναγίας Παρθένου.
Μετὰ τὸν Πολυέλεον, Κάθισμα
Ἦχος δ' (Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ)
Ὁ ἀνελθὼν σὺν Μαθηταῖς ἐν τῷ ὄρει, καὶ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς ἀπαστράψας, σὺν Μωϋσῇ Ἠλίας σοι παρίστανται· Νόμος καὶ Προφῆται γὰρ ὡς Θεῷ λειτουργοῦσιν, ᾧ καὶ τὴν Υἱότητα τὴν φυσικὴν ὁ Γεννήτωρ, ὁμολογῶν ἐκάλεσεν Υἱόν, ὃν ἀνυμνοῦμεν σὺν σοὶ καὶ τῷ Πνεύματι.
Σε μια περίοδο δύσκολη και οδυνηρή με την πατρίδα καιόμενη και φλεγόμενη από άκρου εις άκρον η ενορία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού Καλλιθέας πανηγύρισε την μεγάλη αυτή Δεσποτική εορτή, ενώ για μια ακόμη φορά στον Ναό και στον προαύλιο αυτού χώρο είχαν παρθεί όλα τα μέτρα και οι αποστάσεις - κι όσο ήταν τούτο δυνατό - στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19. Η συμπροσευχή όλων για την βοήθεια και την Χάρι του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού επισυνέβη και στις τρείς λατρευτικές εκδηλώσεις της εορτής.
Έτσι προεξάρχοντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ευρίπου κ. Χρυσοστόμου ετελέστηκε με θρησκευτική σεμνότητα ο Μέγας Εσπερινός την Παραμονή 5-8-2021 και χοροστατούντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ανδρούσης Κωνσταντίου ο Μεθεόρτιος Εσπερινός και η Λιτάνευσις της Ιεράς Εικόνος της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, ενώ ανήμερα της Δεσποτικής εορτής προεξάρχοντος και ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαοδικείας κ.κ. Θεοδωρήτου τελέστηκε η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία την 6ην Αυγούστου 2021 με την συμμετοχή κληρικών της περιοχής της Καλλιθέας και των τοπικών εκλεγμένων αρχόντων της.
Και οι τρεις Σεβασμιότατοι Ιεράρχες στα κηρύγματά τους ανέλυσαν και παρέθεσαν σε όλους εμάς το νόημα της εορτής και το μέγα αυτής θεολογικό και σωτηριολογικό πλαίσιο, ειδικά σε μια εβδομάδα θλίψεως και οδυνηρής καταστροφής 650 χιλιάδων στρεμμάτων παρθένου δάσους και πλήθους οικιών κατοίκων των περιοχών.
του πρωτ. Βασιλείου Θερμού Αναπληρωτού Καθηγητού ΑΕΑΑ – Παιδοψυχιάτρου.
(περ. Εφημέριος, τ.4 / 2021, σσ.24-25).
Η Δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως είναι αγαπητή στον λαό μας, καθώς συνδυάζεται με καλοκαιρινές πανηγύρεις στην όμορφη ελληνική ύπαιθρο. Σε ορισμένα μέρη σηματοδοτεί και την ευλογία των σταφυλιών.
Από θεολογικής πλευράς έχει αναλυθεί πλούσια και έχει αποτελέσει αφετηρία για βαθύ προβληματισμό ως προς τη δόξα του Θεού και τη θέωση του ανθρώπου. Μάλιστα η θεολογία του Ησυχασμού βρήκε στη Μεταμόρφωση την πηγή, από όπου τεκμηριώνει την μετοχή στις άκτιστες ενέργειες και εμπνέεται εσχατολογικά.
Αλλά υπάρχει και μιά θεολογική πτυχή του γεγονότος τής Μεταμορφώσεως, η οποία έχει παραμείνει στην αφάνεια. Ουδέποτε αναφέρεται, πολύ περισσότερο δεν αξιοποιείται. Μας την παρουσιάζει ο κορυφαίος θεολόγος Άγιος Μάξιμος ο 'Ομολογητής.
Η δόξα μεγάλη, η αλαζονεία μεγαλύτερη. Τα επιτεύγματα περίτρανα, τ’ αποτελέσματα αμφιλεγόμενα. Η υλοφροσύνη κυρίαρχος, η παραφροσύνη αντίπαλος: «Τὴν δέησιν ἐκχεῶ πρὸς Κύριον, καὶ αὐτῷ ἀπαγγελῶ μου τάς θλίψεις, ὅτι κακῶν ἡ ψυχή μου ἐπλήσθη, καὶ ἡ ζωή μου τῷ ᾍδῃ προσήγγισε, καὶ δέομαι ὡς Ἰωνᾶς· Ἐκ φθορᾶς, ὁ Θεός με ἀνάγαγε ».
«Κατακυριεύσας τήν γην» κυριεύτηκε απ' αυτήν ο κύριος καί τύραννος της άνθρωπος. Η χοϊκή του σύσταση τόν συνδέει άρρηκτα μαζί της. Εκείνος όμως γέμισε ακόμα καί τήν ψυχή του μέ τό χώμα της καί ο ουρανός έμεινε μακριά: «Ἵνα τί με ἀπώσω, ἀπὸ τοῦ προσώπου σου τὸ φῶς τὸ ἄδυτον, καὶ ἐκάλυψέ με, τὸ ἀλλότριον σκότος τὸν δείλαιον».
Ο Θεός, ο Πατέρας του, του φάνηκε ενοχλητικός στή δική του κυριαρχία. Ο υπερφίαλος υιός άφησε τόν στοργικό Πατέρα απόμακρα, δέν τόν χρειάζεται. Ή δύναμή του, τό χρήμα του, η σάρκα του είναι οι μέριμνές του καί οι θεοί του, τόσο κοντινοί, τόσο γήινοι, τόσο ψεύτικοι. «Απορήσας εκ πάντων» ο επηρμένος άνθρωπος καταλήγει στό αδιέξοδο: «Καταιγὶς με χειμάζει, τῶν συμφορῶν Δέσποινα, καί τῶν λυπηρῶν τρικυμίαι, καταποντίζουσιν».
Τὸ φαινόμενο τῆς φτώχειαςi ἔχει ἀποκτήσει εὐρεῖα διάσταση τὶς τελευταῖες δεκαετίες μέ ἀποτέλεσμα σημαντικὸ τμῆμα τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ νά διαβιoῖ κάτω ἀπὸ τά διεθνῶς ἀποδεκτά ὅρια τῆς φτώχειας.
Ὡς ἔννοια ἡ φτώχεια εἶναι πολυδιάστατη, καθὼς περικλείει ζητήματα οἰκονομικῆς καὶ κοινωνικῆς εὐημερίας, ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας καὶ ἐλευθεριῶν, ἰσότητας κ.ἄ.ii.
Συνεπῶς, ἕνας ὁρισμὸς τῆς φτώχειας, ὁ ὁποῖος ἔχει συμπεριλάβει μόνο τήν οἰκονομική διάστασή της καὶ παραβλέπει τὶς ἄλλες σημαντικές παραμέτρους της, δέν μπορεῖ νά θεωρηθεῖ πλήρηςiii.
(…) Η ερώτηση της δημοκρατίας οδηγεί στην ερώτηση του σοσιαλισμού. Ο τελευταίος απέτυχε παντού οικτρά. Εκεί όπου υλοποιήθηκε όπως κι εκεί όπου επιβλήθηκε.
Οι
αρχές του παρέμειναν αντικατοπτρισμοί
και η πραγματικότητά του δεν είχε τίποτα
το σοσιαλιστικό. Ωστόσο, (...) ο σοσιαλισμός,
η σοσιαλιστική τάση η οποία δεν υπάγεται
σ’ ένα συγκεκριμένο κόμμα, εξακολουθεί
να εκδηλώνεται σχεδόν ανεξάρτητα από
τα κόμματα που την επικαλούνται. Ανήκει
στο πνεύμα των καιρών. Ποιο θα είναι το
μέλλον της; Η ισχύς των πολιτικών κομμάτων
θα συνεχίζεται επ’ αόριστον;
(...) Η ελευθερία δεν αντιτίθεται στην αναγκαιότητα, είναι, στην καλύτερη περίπτωση, η ανειλημμένη δύναμη του πεπρωμένου που την υπερφαλαγγίζει. Δεν θα πάψει ποτέ να λειτουργεί σαν μια διαψευσμένη υπόσχεση.
Η πολιτική ελευθερία θα απαιτείται διαρκώς, θα επίκειται διαρκώς, θα καλείται διαρκώς στην τάξη, η οποία όμως παραμένει υπερβολικά αμφίσημη.
Αυτό που σήμερα αποκαλούμε δημοκρατία είναι στην ουσία ολιγαρχία. Δυσαρεστημένοι από την υπάρχουσα αυτή δημοκρατία, ανατρέχουμε σε μια δημοκρατία του παρελθόντος, κατά γενικό κανόνα την ελληνική δημοκρατία, επικαλούμαστε μια βελτιωμένη δημοκρατία ή ονειρευόμαστε την επικείμενη δημοκρατία η οποία παραμένει εντελώς απροσδιόριστη.
 |
Ποιος έχει την εξουσία; Το πολιτικό δεν αφήνεται να περιοριστεί σ’ αυτόν που κατέχει την εξουσία και στα αντιπολιτευόμενα κινήματα, τα οποία με ειρηνικό ή βίαιο τρόπο θέλουν να το κατακτήσουν. Παραμένει διαρκώς αντικείμενο διεκδίκησης, αλλά δεν μπορεί να ασκήσει τη δύναμή του αν οι πολίτες δεν επιδεικνύουν μια κάποια απάθεια και κάποια επιθυμία δουλείας.
